بزرگنمايي:
پیام خراسان - ایسنا/خراسان رضوی یک کارشناس رسانه با اشاره به نشانه‌هایی از تغییر رویکرد صداوسیما و اهمیت تحول در فرم، محتوا، کنشگران و مدیران سازمان صداوسیما، گفت: انتظار انباشته‌شده از صداوسیما فضایی تحول‌آفرین را برای مدیران فراهم ساخته است.
محمد لسانی در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص رویکردهای جدید صداوسیما پس از تغییر مدیریت، اظهار کرد: انتظار انباشته‌ای از صداوسیما به عنوان رسانه ملی وجود داشته است که سبب فاصله گرفتن از مردم و اعتبارزدایی از این رسانه شده است. در واقع این انتظار انباشته به نوعی فرصت حرکت تکنیکی و تاکتیکی را در اختیار تیم مدیریت جدید قرار می‌دهد و لذا برای مدیران جدید، فضای تحول‌آفرینی در صداوسیما آماده است. به عبارتی عطش اجتماعی و انتظار سازمانی زمینه چنین تحولی را فراهم ساخته است که این ویژگی را می‌توان به عنوان فرصتی مناسب برای مدیران جدید نام برد.
وی ادامه داد: صداوسیما دارای بخش‌های گوناگونی است و همانگونه که مقام معظم رهبری گفتند خبر یکی از ویترین‌های صداوسیما است که بیشتر دیده شده و تأثیرگذاری بیشتری نیز دارد. بر این اساس جهت‌گیری‌ها و استراتژی‌های حوزه خبر و به ویژه خبر صداوسیما به دلیل حساسیت‌ها و عمومیت موجود توسط مجاری مختلف تأیید می‌شود و لذا سازمان صداوسیما در این حوزه‌ها نه به عنوان سیاست‌گذار، بلکه به عنوان مجری عمل می‌کند.
این پژوهشگر رسانه تصریح کرد: بنابراین تحول خبر زمان‌بر است و به نظر می‌رسد رویکردهای ایجاد شده در این مدت رویکردهای تاکتیکی بوده و همچنان ضعف‌ها و کمبودهایی در این حوزه وجود دارد، زیرا در ژانرهای مختلف خبری، نوع روایت‌گری، چهره‌های خبری و پیوند ژانر خبری با سایر ژانرها آورده‌ای وجود ندارد. از این رو در ژانر خبرنمایش، خبرتحلیل و سایر ژانرها نیازمند تولید و توسعه است.
صداوسیما در بسیاری از بخش‌ها مجری است
وی خاطرنشان کرد: به این ترتیب به سبب فراسازمانی بودن صداوسیما از شورای امنیت ملی گرفته تا نهادهای نظارتی در حوزه خبر دخیل و تأثیرگذار هستند و سازمان صداوسیما در بسیاری از موارد مجری است. به دلیل زمان‌بر بودن دستیابی به سیاست خبری، از ورود به عرصه برخی از اخبار نهی می‌شود و همین موضوع بستری برای مشکلات بعدی فراهم می‌سازد. به این معنی که در شرایطی که ما میدان‌دار نباشیم رسانه ضد انقلاب و اپوزیسیون وارد عمل می‌شود. بنابراین با توجه به نتایج جلسات برگزار شده رهبر معظم انقلاب با اهالی خبر تصمیم گرفته شد که اجرا و سیاست‌گذاری خبر در سازمان صداوسیما ارتقا پیدا کرده و آزادی عمل بیشتری در اختیار آن‌ها قرار گیرد.
لسانی عنوان کرد: در حال حاضر راههای نرفته فراوانی در بخش‌های مختلف مانند معاونت سیما وجود دارد و دارای زمینه‌های گوناگون بکری است که می‌تواند مخاطب‌آفرینی به همراه داشته باشد. صداوسیما و تلویزیون امروزی در بخش فنی نیز تعاملی و دو طرفه نیست، بلکه رویکرد منقضی یک‌طرفه را در پیش گرفته، به گونه‌ای که فناوری آن در جهان انقضا پیدا کرده است. به این ترتیب به نظر می‌رسد توجه نسبت به این حوزه‌ها در بخش خبر لازم است.
این مدرس رسانه با بیان اینکه مهمترین مسئله در تعامل با نیروی انسانی، برنامه‌ریزی و زمان‌بندی تحول وجود دارد، خاطرنشان کرد: به تعبیری اگر حفظ سرمایه انسانی و ایجاد انگیزه برای آن‌ها و زمان‌بندی تحول تحقق پیدا نکند، صداوسیما و بخش خبر با آسیب‌هایی مواجه می‌شود. بنابراین لازم است تحولات به درستی مدیریت شود.
ایجاد رضایت در مخاطب به سادگی قابل دستیابی است
وی افزود: در شرایطی که صبر و برنامه‌ریزی وجود داشته باشد، ایجاد رضایت در مخاطب به ویژه در حوزه خبر به سادگی قابل دستیابی خواهد بود. به عنوان مثال نخستین نمود تحول در خبر هنگام حمله سایبری به جایگاه‌های سوخت شکل گرفت که با توجه به حضور مستقیم و هدایت میدانی پیمان جبلی، رئیس سازمان صداوسیما، این آورده را به همراه داشت که نشان‌دهنده توانمندی وی در شناخت خبر است.
لسانی تصریح کرد: با وجود اینکه مداخله مستقیم مدیریتی یکی از ابزارهای مدیریتی غیرقابل انکار به شمار می‌رود، اما به نظر می‌رسد که طراحی ساختار و فرایند می‌تواند درون‌جوش باشد تا این فرایند از درون ساختار پیگیری شود و به تعبیری مداخله مستقیم مدیر در امور کمتر شود. زیرا به نظر می‌رسد تداوم ورود شخصی مدیر در مسائل گوناگون نمی‌تواند استمرار داشته باشد.
وی گفت: در واقع می‌توان به عنوان تصمیمی تاکتیکی آن را اعمال کرد تا توانمندی ساختار محقق شود، اما در صورتی که ساختار توانمند نباشد و با درون‌زایی و درون‌جوشی خبر فاصله ایجاد شود، ممکن است به مرور زمان این مداخلات باعث تحمیل سلیقه شود و همچنین خنثی شدن عاملان سطوح پایین را به دنبال خواهد داشت؛ چراکه خط مقدم حوزه خبر را خبرنگاران تشکیل می‌دهند و لذا باید خبرنگاران توانمند شده تا بتوانند کنشگری فعال و هوشمند و مؤثر را تحقق بخشند. به تعبیری دیگر مدیران لزوماً نباید کنش‌آفرینی کنند، بلکه بلوغ یک سیستم در پی کنشگری خط مقدم آن ایجاد می‌شود.
این کارشناس رسانه با اشاره به عملکرد صداوسیما و تلویزیون در اطلاع‌رسانی حمله سایبری به جایگاه‌های سوخت، بیان کرد: در خصوص حمله سایبری به جایگاه‌های سوخت، قرار بود موضوع سوخت به سایر حوزه‌ها نیز تسری پیدا کند و زنجیره اعتراضات و شکایت ایجاد شود. بر این اساس جهاد رسانه‌ای و جهاد میدانی که در این زمینه صورت گرفت، سبب جلوگیری از تسری نارضایتی یا اختلال در حوزه‌های دیگر شدند.
ورود مستقیم رئیس رسانه ملی به موضوعات برگ برنده‌ای است که نباید رویه شود
لسانی ادامه داد: با وجود اینکه ساختار جدیدی در معاونت خبر ایجاد نشده بود و ساختار پیشین نیز شاید نمی‌توانست تبیین، روشنگری و امیدآفرینی ایجاد کند، بنابراین ورود شخص پیمان جبلی، رئیس سازمان صداوسیما، به این حوزه نشان‌دهنده آگاهی درست وی نسبت به این موضوع است که اهمیت کنشگر در برخی مواقع از ساختار بیشتر است. در این خصوص ورود مستقیم او و نقش‌آفرینی سازمان صداوسیما یکی از برگ برنده‌های رسانه در سال جاری به شمار می‌رود. در حالی که این موضوع نباید به عنوان یک رویه در پیش گرفته شود. به این معنی که تقویت ساختار مهمتر از تداوم کنشگری فردی است، بنابراین بلوغ ساختار در گرو تقویت ساختار است.
وی بیان کرد: برای دستیابی به این ساختار، باید تحول جدی در چند حوزه ایجاد شود که از جمله آن‌ها می‌توان تیم‌های خبری را نام برد. به علاوه در حوزه‌های جذب و به کارگیری نیروهای تحول‌آفرین نیز ضعف‌هایی وجود دارد، از این رو لازم است این مسئله نیز مورد توجه قرار گیرد.
این پژوهشگر رسانه با بیان اینکه تخصصی شدن خبر موضوع دیگری است که باید مورد توجه قرار گیرد، عنوان کرد: زیرا اخبار دارای جوانب، بخش‌ها و سابقه متفاوتی هستند و مؤلفه‌های مرتبط با سیستم یا حادثه گوناگونی دارد. برخی مواقع نگاه سلولی نسبت به خبر وجود دارد، اما در برخی مواقع نیز نگرش منظومه‌ای نسبت به آن وجود دارد. نگاه منظومه‌ای به این معنی است که یک اتفاق را در ارتباط با مسائل دیگر مورد بررسی قرار می‌دهند.
لسانی با بیان اینکه خبرنگاری تحقیقی از نگاه تخصصی نسبت به خبر نشأت می‌گیرد، گفت: خوشبختانه در دو سال اخیر با مدیریت عبدالعلی علی‌عسگری، خبرنگاری تحقیقی در زمینه تولید ملی تقویت پیدا کرد. به گونه‌ای که دستورالعملی صادر شد که بر اساس آن خبرنگاران در حوزه تولید، تحقیق کرده و زنجیره‌یابی کنند تا بتوانند مؤلفه‌های تأثیرگذار بر موضوع را بیابند. به این ترتیب خبرنگاری تحقیقی در دو سال گذشته در حوزه تولید بنیان‌گذاری شد، اما این ریشه‌یابی در ژانرهای مختلف خبر مانند مدیریت، سیاست و حتی ورزش کمتر اتفاق افتاده است.
ساختار صداوسیما باید تغییر کند
وی اضافه کرد: ساختار صداوسیما موضوع دیگری است که باید مورد توجه قرار گیرد. به شکلی که این سازمان با دارا بودن چند صد پست مدیریتی، نه به عنوان سازمانی رسانه‌ای، بلکه به عنوان سازمانی اداری عمل می‌کند. بنابراین به نظر می‌رسد که لازم است ساختار آن به ساختاری چابک مبدل شود تا ساختار عمودی کمی داشته باشد. به عبارتی طبقات مدیریتی کمتری داشته باشد و فاصله میان صادرکننده دستور و مجری کاهش پیدا کند.
این مدرس رسانه گفت: بر این اساس به ساختارهای جدید و حتی سیال نیاز داریم. به گونه‌ای که تولیدات سطوح مدیریتی پایین در راستای آموزش، فرایندسازی، حساسیت و در دست گرفتن میدان توسط خبرنگاران، افزایش یابد در حالی که ممکن است تعدادی از این تولیدات در تلویزیون و آنتن زنده پخش نشود.
وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر سازمان‌ها در برابر تغییرات مقاومت دارند، لذا از طرفی این مقاومت سازمان‌ها و کارمندان در برابر تغییر و از طرفی دیگر مسائل معیشتی به ما گوشزد می‌کند که تحول نباید برنده و به سرعت ایجاد شود، بلکه لازم است به تدریج صورت بگیرد تا نتیجه‌ای برخلاف انتظار به دنبال نداشته باشد. به این دلیل که تحول نامناسب منجر به محافظه‌کاری می‌شود.
لسانی تصریح کرد: به عنوان مثال در دوره محمد سرافراز، رئیس سابق سازمان صداوسیما، برنامه‌های تحولی لازم، مهم و تحول‌آفرین که تمام عاقلان رسانه و خبر آن‌ها را تأیید می‌کردند، به شکلی نامناسب اجرا شد و در نتیجه محافظه‌کاری و برگشت به عقب را به همراه داشت. امروزه فرصت آزمون و خطا وجود ندارد و به نظر می‌رسد که باید در برنامه‌ریزی زمانی این رویکرد محقق شود.
نحوه تعامل رسانه ملی با مردم باید تغییر کند
وی اظهار کرد: در حال حاضر در منظومه‌ای قرار داریم که صداوسیما نیازمند پوست‌اندازی در فرم، محتوا، کنشگران و مدیران است. با این وجود دگرگونی در مدیریت تنها جابه‌جایی افراد مسن با جوانان نیست، بلکه نحوه ارتباط و تعامل با مردم و رسانه‌ها باید مورد توجه قرار گیرد. همچنین پوست‌اندازی کنشگر به معنی پرورش خبرنگاران تحقیقی، تحویلی و توانمند در سوژه‌یابی و سوژه‌پردازی است.
این پژوهشگر رسانه ادامه داد: منظور از پوست‌اندازی در فرم نیز یعنی گذر از تلویزیون خطی و یک‌سویه و دستیابی به تلویزیون تعاملی و دوسویه و همچنین ورود ژانرها و فرم‌های مختلف و متنوع برنامه‌سازی است. پوست‌اندازی در محتوا به معنی سوژه‌یابی و سوژه‌پردازی است که افراد اغلب این مورد را مورد توجه قرار می‌دهند. بنابراین اینکه تنها پوست‌اندازی و تحول محتوا مورد توجه قرار گیرد نمی‌تواند سبب اعتبارآفرینی و کارکردگرایی در صداوسیما شود.
انتهای پیام