بزرگنمايي:
پیام خراسان- کاش می‌توانستی آن نخ‌هایی را که به هزار رنگ از آب داغ بیرون کشیده و
به دست باد سپرده می‌شود، آن دستانی که همین نخ‌ها را به سرعت از میان
چله‌ها رد می‌کنند و گره می‌زنند و آن کلاف‌هایی که دم به دم،لاغرتر می‌شود
و فرشی را که تا از دار قالی پایین بیاید، خون به دل بافنده‌اش می‌کند، به
همه نشان دهی. کاش می‌شد، بشنوند سمفونی دل انگیزی را که از برخورد شانه
کوب با رج‌های قالی پدید می‌آید و کاش می‌شد بدانند که هر قالی، فرهنگ
مصوری است که بخشی از سند، هویت و سرمایه ملی ماست.
فرش، سند است و گواه این گفته، روزگار نه چندان دوری است که در آن
آدم‌ها فرش زیر پایشان را به هنگام هر سختی، در گروی بانک می‌گذاشتند و وام
می‌گرفتند. آن زمان مردم می‌دانستند که هر گره‌ای که امروز بر تار و پود
فرشی زده می‌شود، می‌تواند فردا گره گشای زندگی شان باشد.
خراسان شمالی یکی از استان هایی است بافت انواع فرش های کردی، ترکمن،
نائین و .... در آن رونق خاصی دارد و حتی منحصر به فردترین فرش دنیا یعنی
فرش دو رویه تمام ابریشم دویدوخ در این استان بافته می شود.
27 هزار بافنده در خراسان شمالی مشغول بافت انواع فرش های زیبا هستند و
ماهانه 4400 متر مربع فرش در این استان تولید می شود اما این صنعت مهم
گریبانگیر مشکلات مختلف و متعددی است که هم بافنده آن را رنج می دهد و هم
این ماندگاری، این صنعت مهم را به خطر می اندازد.
تورم داخلی و بالارفتن هزینه های تولید از مشکلات صنعت فرش
حسین حاجی بگلو مدیرکل صمت خراسان شمالی در گفت و گو با ایسنا، با
اشاره به اینکه یکی از مشکلات اساسی حوزه فرش دستباف در این استان ناکافی
بودن سهمیه تامین اجتماعی است، گفت: تخصیص اعتبار جهت افزایش سهمیه تامین
اجتماعی برای تحت پوشش قرار گرفتن فعالان این حوزه یکی از درخواست های ما
است.
وی افزود: متاسفانه از جمعیت 27 هزار نفری قالیبافان در خراسان شمالی
فقط 8 درصد تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار دارند و تعداد زیادی از این
افراد در صف انتظار قرار گرفته اند.
وی ادامه داد: پیشنهاد می شود سالیانه بودجه ای خاص از محل اعتبارات
ملی و استانی برای بیمه تامین اجتماعی قالیبافان در نظر گرفته شود.
وی اظهار کرد: تورم داخلی، بالارفتن هزینه های تولید و نبود تسهیلات
مکفی برای اختصاص به متقاضیان حوزه فرش از دیگر مشکلات این صنعت در استان
است.
حاجی بگلو توضیح داد: با توجه به وجود حدود دو هزار و 100 پرونده
مستقل و پشتیبان مشاغل خانگی در انتظار وام از سال 97 تاکنون و با توجه به
به اینکه حدود 90 درصد پرونده های موصوف مربوط به رشته های مستقل خیاطی و
قالیبافی می باشد، لازم است مصوبه لازم از کارگروه به دستگاه متولی مبنی بر
پرداخت تسهیلات به پرونده های مستقل خیاطی و قالیبافی باقیمانده از سال 97
تاکنون داده شود.
وی نبود سکوهای کسب و کار و تقویت شرکت های تعاونی و شرکت های
بازرگانی را از دیگر مشکلات حوزه فرش خراسان شمالی بیان و اظهار کرد: تقویت
و احیاء شرکت های تعاونی و شرکت های بازرگانی حوزه سرمایه گذاری، تامین
نقدینگی، تامین مواد اولیه و ایجاد بازارهای فروش فرش دستباف با توجه به
شرایط موجود ضروری است.
وی با اشاره به عدم وجود هنرستان فرش در استان تصریح کرد: عدم وجود
هنرستان فرش در استان سبب شده روند جذب دانش آموزان در رشته فرش دستباف در
استان روند کاهشی داشته باشد و این امر سبب از دست رفتن فرصت ارتقاء علمی و
مهارتی در محیط کسب و کارهای حوزه فرش دستباف از جمله المپیادهای دانش
آموزی و بهره مندی از امتیازات ویژه تحصیلی برای دانش آموزان شده است.
وی گفت: با توجه به ظرفیت ها و استعدادهای درخشان موجود در حوزه فرش
دستباف استان، اداره کل آموزش و پرورش استان با همکاری مرکز ملی فرش و
اداره کل صمت استان، ایجاد رشته تحصیلی فرش دستباف را در روستای گرکز
شهرستان راز و جرگلان، شیروان و بجنورد عملیاتی کرده است.
این مقام مسئول افزود: نبود تبلیغات مناسب رسانه ای جهت به نمایش
گذاشتن توانمندی های استان در حوزه فرش یکی دیگر از چالش های این صنعت مهم
در استان است.
وی ادامه داد: اختصاص اعتبار جهت حمایت مالی و تنظیم قرارداد با اداره
کل صمت و صدا و سیمای استان با هدف معرفی توانمندی ها و پتانسیل های استان
در حوزه فرش دستباف و بررسی مشکلات و راهکارها از پیشنهادات این اداره کل
است.
فرش دستباف خراسان شمالی برند ندارد
به گفته وی نبود برند مناسب فرش های دستباف تولیدی استان در بازارهای داخلی و بین المللی یکی دیگر از مشکلات این حوزه است.
وی تصریح کرد: در حال حاضر انواع فرش در خراسان شمالی تولید می شود
اما برند خاصی برای آن وجود ندارد و ایجاد و گسترش واحدهای متمرکز و
غیرمتمرکز و طرح های پشتیبان تولید فرش دستباف یکی از ضروریات است.
مدیر کل صمت خراسان شمالی اختصاص یارانه ویژه و افزایش زمینه حضور
تولیدکنندگان و تجارت فرش دستباف استان در جشنواره ها و نمایشگاه های داخلی
و خارجی را یکی از راهکارهای برون رفت از این مشکلات عنوان کرد.
وی به حوزه تامین مواد اولیه فرش نیز اشاره کرد و گفت: عدم امکان
استحصال پشم از روی گوسفندان زنده استان جهت تهیه پشم مرغوب مورد استفاده
در فرش، بالا بودن قیمت نخ، نبود امکانات سخت افزاری در فرآیند تولید پشم
موجود در منطقه به نخ، استفاده از پشم دباغی شده در تولیدات فرش استان و در
نتیجه کاهش کیفیت فرش های تولیدی در استان، استفاده بی رویه از رنگزاهای
شیمیایی در رنگرزی نخ های مورد استفاده در فرش های استان و در نتیجه کاهش
کیفیت از مشکلات حوزه تامین مواد اولیه در این استان است.
وی در ادامه عدم توجه جدی به حضور در بازارهای جدید و نمایشگاه های
خارج از کشور جهت نمایش و معرفی فرش های استان، فقدان نمایشگاه و بازار
دائمی عرضه مستقیم محصولات داری در استان، نبود یارانه های هدفمند صادراتی و
عدم وجود مشوق های صادراتی از نظر کمی و کیفی و فروش فرش های دستباف قاچاق
در مراکز عرضه فرش و همچنین بالا بودن قیمت و عدم دسترسی آسان مواد اولیه
را از دیگر مشکلات حوزه فرش در این استان اعلام کرد.
فرشِ کُردی نشان دهنده اصالت اقوام خراسان شمالی
فرش کُردی یکی از انواع قالی‌های ایرانی است. این قالی توسط اقوام
کرمانج در خراسان شمالی بافته می شد که البته از این نوع فرش سایر اقوام
نیز می بافند. خراسان شمالی نیز یکی از استان های کشور است که در آن بافت
فرش به ویژه توسط بانوان ترکمن و کرمانج رواج خاصی دارد.
در مورد تاریخچه فرش کردی می توان گفت که به حدود حدقال 800 سال گذشته
و فرش ترکن به حدود 300 سال گذشته باز می گردد و البته در این استان یکی
از منحصر به فردترین انواع فرش در دنیا که به عنوان فرش دو رویه تمام
ابریشم دویدوخ نام گرفته در دورترین نقاط مرزی بافته می شود.
علاوه بر تک‌بافی‌ها، کارگاه‌های متعددی از سالیان بسیار دور در کار
فرش‌بافی بوده و هستند و در این استان علاوه بر فرش های کردی و ترکمن، فرش
هایی با طرح های تبریز و نائین و با کیفیت بالا بافته می شود.
اما متاسفانه حال فرش ها و بافندگان فرش در این استان خیلی خوب نیست؛
بطوریکه فرش ها بافته می شوند اما به جای اینکه به فروش برسند در انبارها
جا خشک می کنند و دپو می شوند و از سوی دیگر تعدادی از بافندگان نیز طی دو
سه سال اخیر این کار را رها کرده و به انجام کارهای دیگر همچون کارگری روی
آورده اند.
دست مزد بافندگان پایین است
حسین ایزانلو رئیس اتحادیه صنایع دستی خراسان شمالی نیز در گفت و گو
با ایسنا، اظهار کرد: یکی از مشکلات و معضلات اساسی بافندگان فرش در این
استان پایین بودن دستمزد آن ها بوده است.
وی افزود: البته همراه با وجود تورم کنونی، طی دو سه ماه گذشته دستمزد
قالیبافان دو سه برابر و حدود 60 درصد افزایش یافته و این امر می تواند
کمک کند تا بافندگان فرش، دست از کار نکشند و به سوی انجام کارهای کاذب
دیگر سوق پیدا نکنند.
فرش ها به امید اینکه روزی فروخته شوند، دپو می شوند
ایزانلو ادامه داد: اما در این میان خریداری برای خرید این فرش ها
نفیس وجود ندارد و از سوی دیگر صادراتی نیز نیست و میزان صادرات فرش به
کمترین مقدار خود رسیده است بنابراین تولیدکنندگان و سرمایه گذاران فرش
دستبافت فرش ها را می بافند اما به امید اینکه شاید روزی مشتری پیدا شود آن
را در انبارها دپو می کنند.
وی تصریح کرد: در حال حاضر خود من که شرکت تولیدی فرش دارم 3 هزار
تخته فرش دپو دارم و فکر می کنم مجموع فرش های دپو شده در حال حاضر در این
استان بیش از 10 تا 15 هزار تخته باشد.
ایزانلو تاکید کرد: در گذشته مردم تمایل زیادی به خرید فرش داشتند اما
با تغییر فرهنگ و گرایش مردم برای خرید مبل و استفاده از آن به جای فرش
سبب شده تا مقدار خرید فرش دستباف از سوی مردم نیز به صورت چشم گیری کاهش
یابد.
وی خاطرنشان کرد: البته تفاوت قیمت میان فرش ماشینی و دستباف نیز از
دیگر عواملی است که سبب شده تا بیشتر افراد اگر بخواهند فرش خرید کنند از
نوع ماشینی خرید داشته باشند.
به گفته این مقام مسئول در حال حاضر قیمت فرش تبریز و یا نائینی که در
این استان بافته می شود حدود 70 تا 80 میلیون تومان است و توان اقتصادی
بسیاری از افراد اجازه خرید این نوع از فرش ها را نمی دهد اما برخی از بانک
ها کارت خرید لوازم خانگی را ارئه می دهند که می توان این فرش ها را نیز
در میان کالاهایی که می شود خرید، گنجاند.
تحت پوشش قرار گرفتن بیمه قالیبافان، منوط به پیش بینی اعتبار در بودجه سنواتی است
جواد یزدانی مدیرکل تامین اجتماعی خراسان شمالی نیز در گفت و گو با
ایسنا تاکید کرد: تحت پوشش قرار گرفتن قالیبافان منوط به پیش بینی اعتبارات
لازم در بودجه سنواتی است.
وی اظهار کرد: باید اعتبارات لازم در بیمه تامین اجتماعی در نظر گرفته
شود تا بتوان تعداد بیشتری از قالیبافان را تحت پوشش بیمه قرار داد.
وی گفت: در حال حاضر بیمه رانندگان و یا کارگران ساختمانی نیز در وضعیتی همانند بیمه قالیبافان قرار دارد.
یزدانی افزود: از سوی دیگر به ازای هر قطع شدن بیمه، اجازه جایگزین یک
فرد جدید وجود دارد که در 6 ماه نخست امسال حدود 50 نفر از قالیبافان از
تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی خارج شده اند که افراد جدیدی می توانند
جایگزین آن ها شوند اما هنوز افراد جدید معرفی نشده اند.
تولید سالانه 3000 تن پشم در استان
محمد محمدزاده رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان شمالی نیز در ادامه در
گفت و گو با ایسنا، گفت: در خراسان شمالی سالانه 3000 تن فرش تولید می شود
اما به علت اینکه قیمت آن خیلی کم است معمولا دامداران آن ها را به خود
پشم چین ها می دهند.
وی افزود: در این ارتباط باید واحدهای تولیدی در این استان راه اندازی
شوند تا بتوانند آن ها را فرآوری کرده و محصولاتی همچون نخ را تولید کنند.
محمدزاده به تولید ابریشم در استان نیز اشاره کرد و افزود: ابریشم در
این استان تا حلقه ابریشم کشی پیش رفته است و بیشتر قالیبافان استان ابریشم
مورد نیز را از تولیدات خود استفاده می کنند.
وی ادامه داد: در این استان سالانه 255 تن پیله ابریشم تر تولید می شود که نیاز استان را پاسخ گو است.
محمدزاده تصریح کرد: از سوی دیگر کارگروه گیاهان دارویی نیز در استان
فعال شده که می توان در استان، رنگ دهنده های مورد نیاز ابریشم تامین شود.
این استان نیاز به واحدهایی برای سفیدگری ابریشم دارد که باید راه اندازی
شود.
پروژه از پشم تا فرش در خراسان شمالی، چشم به راه سرمایه گذار
مهرداد داودزاده رئیس اداره فرش سازمان صمت خراسان شمالی نیز در گفت و
گو با ایسنا، اظهار کرد: پروژه از پشم تا فرش یکی از پروژه هایی است که به
عنوان پروژه اقتصاد مقاومتی در این استان مورد تایید قرار گرفته است.
وی گفت: یکی از مهمترین مشکلاتی که فرش خراسان شمالی با آن مواجه است
کمبود زیرساخت ها است به طوریکه این استان فاقد کارگاه ریسندگی، رنگ رزی
و... است.
داودزاده افزود: خراسان شمالی یکی از قطب های تولید دام در کشور است
اما پشم های چیده شده به علت نبود یک واحد ریسندگی به خارج استان فرستاده
می شود، سپس مردم مجبور هستند نخ های مورد نیاز خود را از خارج استان تامین
کنند.
وی ادامه داد: در قالب این طرح باید سرمایه گذار در زمینه واحدهای
تولیدی ریسندگی و رنگ رزی سرمایه گذاری کند و در روند اجرای طرح مورد حمایت
قرار گیرد اما تاکنون هیچ سرمایه گذاری برای راه اندازی این واحدهای
تولیدی سرمایه گذاری نکرده است.
پای تولیدکنندگان فرش خراسان شمالی به نمایشگاه ها باز شود
سعید پورآبادی رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان
شمالی نیز در گفت و گو با ایسنا، بیان کرد: باید کمک شود تا پای
تولیدکنندگان فرش خراسان شمالی در نمایشگاه های سایر کشورها باز شود.
وی گفت: باید حمایت های لازم صورت گیرد تا تولیدکنندگان فرش در انواع
نمایشگاه ها حضور یابند تا هم بتوانند مشتری پیدا کنند، هم بتوانند با
سلائق بازار آشنا شوند و هم اینکه بتوانند محصولات خود را به فروش برسانند.
پورآبادی افزود: در نمایشگاه دبی که اخیرا راه اندازی شد از فرش
خراسان شمالی هیچ خبری نبود و چیزی دیده نشد اما فرش های بسیاری را از سایر
کشورها دیدیم.
وی تاکید کرد: باید حمایت های لازم انجام شود تا بتوانیم نمایشگاه های فرش را خودمان نیز برگزار کنیم.