پیام خراسان

آخرين مطالب

رباعی نویافته‌ای از عمر خیّام مقالات

رباعی نویافته‌ای از عمر خیّام
  بزرگنمايي:

پیام خراسان - سید علی میرافضلی از یافتن رباعی‌ای از خیام خبر داد که تاکنون در هیچ متن دیگری به نام خیام دیده نشده و در این باره‌ گفته است: « با توجه به قدمت سند (قرن هفتم ق) و چهارقافیه‌ای بودن رباعی و لحن و موضوع آن، احتمال آنکه رباعی سرودۀ خیّام باشد وجود دارد.»
به گزارش ایسنا،سید علی میرافضلی، شاعر و رباعی‌پژوه در کانال چهار خطی (رباعی فارسی، به روایت: سید علی میرافضلی) در این‌باره نوشته است: 
«دوست پژوهشگرم جناب حسین کیا مرا به دستنویس کهنی از محاسن الکلام مرغینانی رهنمون شدند که در ظَهر آن، دو بیت عربی و یک رباعی به اسم خیّام درج شده است.
دستنویس مذکور به شمارۀ 159 در کتابخانۀ حاجی بشیرآقا (ایوب) ترکیه نگه‌داری می‌شود. بخش اول این نسخه حاوی محاسن الکلام در علم بدیع به زبان عربی است و در صفحۀ عنوان از تصنیفات الشیخ الامام ابوالحسن نصر بن الحسن المرغینانی رحمه الله دانسته شده است. این ابوالحسن نصر مرغینانی از ادبای اوایل قرن پنجم هجری بوده است و رادویانی در ترجمان البلاغه و رشید وطواط در حدایق السحر از کتاب او بهره بُرده‌اند. بخش دوم دستنویس، جلوه الالفاظ منسوب به ادیب نظام‌الدین ابراهیم مؤذنی است.
در ورق آخر، یادداشتی است که طبق آن تألیف کتاب مذکور در ربیع الاول سال 453 ق به پایان رسیده است. در همین ورق، یادداشت مقابله‌ای دیده می‌شود که نشان می‌دهد کتاب در اواسط قرن هفتم کتابت شده است: قوبل مع نسخه مصحّحه فی شهرالله الاصب رجب عمّت برکته الواقع فی سنه اثنی خمسین ستمائه.
باری در ظهر این دستنویس کهن، اشعاری به فارسی و عربی درج شده که چهار بیت آن به نام «عمر خیّام» است:
عمر خیّام
تدینُ لی الدنیا بل السبعه العلی
بل الأفق الأقصی إذا جاش خاطری
أصوم عن الفحشاء جَهراً وخُفیهً
عفافی و إفطاری بتقدیس فاطری
وله
ای بندۀ امر نافذت آهن و موم
منقاد تو را طبایع و چرخ و نجوم
این نکته نمی‌شود کسی را معلوم
ظلم از تو روا نیّ و ... مظلوم
دوبیت عربی، بخشی از قطعه‌ای است که شهرزوری آن را در نزههالارواح، با اختلافاتی در کلمات، از سروده‌های خیّام دانسته است(چاپ ترکیه، 739). اما رباعی فارسی تا کنون در هیچ متن دیگری به نام خیّام دیده نشده و نویافته تلقی می‌شود. با توجه به قدمت سند (قرن هفتم ق) و چهارقافیه‌ای بودن رباعی و لحن و موضوع آن، احتمال آنکه رباعی سرودۀ خیّام باشد وجود دارد. متأسفانه به دلیل فرسودگی نسخه، کلمه‌ای در مصراع چهارم خوانده نمی‌شود. این رباعی را در منابعی که داشتم نیافتم و تمکیل آن میسّر نیامد. نسخه، متعلّق به یک فرد فارسی زبان بوده و در هوامش بعضی اوراق، ابیات و اشعاری به فارسی دیده می‌شود که به قدمت صفحۀ نخست نیست.
محاسن الکلام مرغینانی یک نوبت به اهتمام استاد محمد فشارکی در اصفهان به چاپ رسیده و تا آنجا که می‌دانم نسخۀ کهن بشیرآقا در دسترس مصحّح نبوده است. از دوست فاضلم جناب شیخ الحکمایی برای خواندن تاریخ مقابلۀ نسخه سپاسگزارم. ‏..

پیام خراسان

انتهای پیام 

لینک کوتاه:
https://www.payamekhorasan.ir/Fa/News/678670/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

آمادگی کامل تیم‌های دامپزشکی خراسان جنوبی برای نظارت بر ذبح دام ویژه عید قربان

نماز عید قربان در خراسان‌شمالی اقامه شد

اقامه نماز عید سعید قربان در گوشه و کنار استان اصفهان

استاد دانشگاه: مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها عوارض زیادی دارد

انهدام باند سارقان محتویات خودرو با 30 فقره سرقت درشیروان

نگاهی به مزرعه به بار نشسته گندم در بستان آباد + فیلم

200 پایگاه آماده جمع آوری خیرات و نذورات مردم خیر و نیکوکار خراسان شمالی

کتاب‌های خودیاری فلسفی: ابزاری برای تحمیق توده‌ها یا همان رسالت همیشگی فلسفه؟

انسداد محور سرخه سمنان در اثر سیل/ بازگشایی محور تهران مشهد

برگزاری مراسم دعای روز عرفه در کاشمر

قاضی‌زاده هاشمی: مصمم به حمایت از قانون افراد دارای معلولیت هستیم

برگزاری مراسم دعای عرفه در گلزار شهدای گمنام بهشت رضا(ع) مشهد

حجت الله فرهادی رئیس ستاد مردمی انتخاباتی ایثار قاضی‌زاده شد

آتش‌سوزی جنگل‌های رستم مهار شده است

دلیل ورشکستگی هپکو بعد از خصوصی سازی به روایت جلیلی و دانش جعفری

برخورد 2 خودرو سواری در جاده اسفراین یک فوتی و 2 مصدوم برجا گذاشت

فیلم| مراسم دعای روز عرفه در بجنورد

کریستین اریکسن: این بار در یورو، داستان من بسیار متفاوت از دوره قبلی خواهد بود

ستاد انتخاباتی پزشکیان در خراسان جنوبی فعال شد

عکس| مدیرعامل پرسپولیس در حال زیارت حرم امام حسین (ع)

رئیس ستاد قاضی‌زاده‌هاشمی در بوشهر منصوب شد

واکنش جنجالی همسر روناک یونسی به ماجرای طلاقش

خادم خانواده ایثار؛ از فریمان تا پاستور

جلیلی:١١ سال مطالعه کردم و کتاب های زیادی خواندم /جلیلی چه وعده‌ای داد؟

آخرین اظهار نظر درباره‌ی زمان واریز معوقات فروردین بازنشستگان کارگری

یوسفی برای چهارسال سکاندار هیئت شمشیربازی استان شد

قاضی‌زاده هاشمی: خود را مصمم به اجرای کامل قانون حمایت از افراد دارای معلولیت می‌دانم

مراسم پر فیض دعای عرفه در پارک ملت مشهد

لیز خوردن موتورسیکلت که منجر به تصادف 2خودرو در مشهد شد (فیلم)

دعای عرفه در حسینه جماران بیرجند

مستند تبلیغاتی امیرحسین قاضی زاده هاشمی

افتتاح ستاد مسعود پزشکیان در خراسان شمالی

معمای کودکی رونالدو؛ هم تیمی ها جا ماندند، خودش پرده از راز برداشت! / زیرنویس فارسی

وعده جدید قاضی‌زاده هاشمی؛ این بار مسکن

فعال شدن جایگاه‌های عرضه دام در پایتخت

آمادگی شهرداری همدان برای رفع مشکلات کوی فردوس

نور امید در نقطه ی صِفر مرزی در سربیشه

شانزدهمین بسته انتخاباتی خبرگزاری صداو سیمای خراسان جنوبی

کوچک‌ترین خلل در روند برگزاری انتخابات، جبران ناپذیر است

قاضی‌زاده هاشمی: کم‌کردن شکاف درآمد و هزینه از اهداف دولت خانواده است

ببینید | فیلم کامل مستند انتخاباتی سید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی

رای سبز قاضی استهبان برای متخلف محیط زیست

برای اولین بار در تاریخ؛ گلزنی دو بازیکن از اینتر با پیراهن ایتالیا در یک بازی از جام ملت‌های اروپا

بازسازی جنایت سیاه در مشهد

قضاوت داوران ایرانی برای اولین بار در هندبال ساحلی قهرمانی جهان

موتورسوار ایرانی برای نخستین‌بار قهرمان «سوپربایک» لیگ روسیه شد

افزایش 37 درصدی قیمت دام در آستانه عید قربان

برگزاری مراسم پر فیض دعای عرفه در شهر‌های خراسان رضوی

در حاشیه برگزاری جشن گلریزان گود زورخانه ذوالفقار فردوس: سید مهدی علیپرست به عنوان رئیس هیات ورزشهای پهلوانی و زورخانه ای شهرستان فردوس منصوب شد.

13 هزار میلیارد ریال در حساب دستگاه های اجرایی خراسان جنوبی است