پیام خراسان- اترک این روزها با فصول پر از آب و هِی‌هِی چوپانان و صدای بَع بَع
گوسفندان در گذشته نه چندان دور غریبه است و دیگر با شنا کردن در آب‌های
روان این آشنای اکنون غریبه، باید خاطره بازی کرد.
روزگاری جریان آب در این شریان زندگی خراسان، جان می‌بخشید و حال
ترک‌های کف آن همچون مرگی ناباور، آرام آرام رقم می‌خورد و باید مرثیه‌ای
بر این ممد حیات بخش گریست.
کمی آن طرف‌تر سدهای این خطه قباپوش سبز نیز با آن روزهای خوش گذشته
فاصله دارند و با قطره‌هایی زنده مانده‌اند که خود از غرش آسمان نالانند و
اشک می‌ریزند.
اینجا دیگر همان هیچ است!
سدهایی که شفافی آب در کنار طراوت نیزارها و نم باران نسیم خوش زندگی به
انسان‌ها می‌بخشید این روزها سکانس‌هایی دردناک از خشکسالی با جان دادن
شریان هایش بر روی پرده می‌برد.
همیشه اسیر دیواری هستیم که از آجر ندانسته‌ها ساخته‌ایم و اندکی بعد شاید دیر است و نباید نگریست و باید کاری کرد.
هر چند دیر ولی باید پرده نا امیدی را کنار زد و پنجره های روشنایی را گشود، باید به این شریان‌های زندگی جانی دوباره بخشید.
چندی پیش که از سد بارزو گذشتم دیدن ترک‌های کف سد در کنار عظمت تاج که
سال‌ها اعتبار در خود بلعیده و زمان‌ها برده تا ساخته شود، تعجب مرا بر
انگیخت.
سدی که حدود هفت سال طول کشید تا قد برافراشت، اینک محل تجمع
استخوان‌های ماهیانی شده که روزگاری طرح پرورش و تامین خوراک مردم شیروان
را در سر می‌پروراند.
به راستی چه شده بر این سرزمین که روزگاری تپه‌های مخملی و شُرشُر
آبشارهای آن، بهشتی را تداعی می‌کرد که چاره‌ای جز دامدار زیستی نبوده و
غوغای شهرنشینی را در خود حل کرده بود.
ذخیره 14 درصدی آب در سدها
معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی ظرفیت کل مخازن سدهای استان را 228 میلیون و 790 هزار متر مکعب اعلام کرد و در این خصوص می گوید: تنها 30 میلیون و 640 هزار مترمکعب معادل 14 درصد آب در سدهای استان ذخیره است.
وحید واسطه می افزاید: بارش های پاییزی تاثیر ناچیزی بر افزایش حجم
سدهای این استان داشته است و بارندگی های سیلابی بیشتر بر روی حجم سدها
تاثیر گذار هستند و بارندگی با شدت کم بیشتر به رطوبت خاک کمک می کند.
وی بر صرفه جویی مصرف آب تاکید کرد و می گوید: اینک مخازن سه سد مهم تامین آب شرب استان تنها حدود 20 میلیون متر مکعب آب دارد و با توجه به وضعیت خشکسالی ها و کاهش بارندگی باید در بخش های مختلف از جمله حوزه کشاورزی و آب شرب صرفه جویی لازم انجام شود.
معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه ای خراسان شمالی در خصوص وضعیت
آب سد شیرین دره تصریح می کند: این سد در سال گذشته 23 میلیون متر مکعب آب
داشت و اینک حدود 17 میلیون متر مکعب آب ذخیره دارد و سد شیرین دره پر
اهمیت ترین سد استان به لحاظ توان تنظیم آب و تامین آب شرب مرکز استان است.
وی در خصوص ذخیره سایر سدهای استان نیز می افزاید: ذخیره آب سد بارزو در سال گذشته 11 میلیون متر مکعب بوده است
در حالی که موجودی آب این سد اکنون کمتر از 2 میلیون متر مکعب است و سد
بیدواز اسفراین نیز کمتر از 2 میلیون متر مکعب آب دارد در حالی که پارسال
در همین مدت بیش از 2 میلیون متر مکعب بود.
خراسان شمالی هشت سد با ظرفیت ذخیره سازی 234 میلیون متر مکعب در دست بهره برداری دارد.
تازیانه خشکسالی بر 94 درصد از پهنه خراسان شمالی
مدیرکل هواشناسی خراسان شمالی نیز در خصوص وضعیت خشکسالی استان می گوید: بر
اساس تحلیل شاخص «استاندارد بارش، تبخیر و تعرق» (SPEI) دوره یکساله تا
پایان اسفندماه 1401 حدود 94 درصد از مساحت استان درگیر خشکسالی بود و
در این مدت 6.6 درصد از مساحت استان با میزان بارندگی نرمال، 30 درصد از
مساحت خشکسالی خفیف، 48.2 درصد خشکسالی متوسط، 14.3 درصد با خشکسالی شدید و
0.74 درصد از وسعت استان با خشکسالی بسیار شدید مواجه است.
مجید بیجندی می افزاید: 100 درصد از پهنه شهرستان مانه و سملقان به
عنوان قطب کشاورزی و شهرستان گرمه دچار خشکسالی است و این رقم در بجنورد
99.6 درصد است.
وی می گوید: از ابتدای مهر پارسال تا نیمه فروردین ماه امسال 118.2
میلیمتر باران در استان ثبت شد که این رقم در بلند مدت 158.9 میلیمتر و در
مدت مشابه پارسال 102 میلیمتر گزارش شده است و میانگین بارش استان در این
مدت در مقایسه با بلند مدت 25.7 درصد کاهش و در مقایسه با سال گذشته حدود
16 درصد افزایش دارد.
مدیرکل هواشناسی خراسان شمالی یادآور می شود: بارش یک ساله کامل در استان بیش از 250 میلیمتر است که بر این اساس در سال آبی جاری 47.1 درصد از بارش های استان تامین شده است.
وی می افزاید: دمای هوا در این مدت به طور میانگین 8.1 درجه سانتیگراد
ثبت شد که این رقم در سال قبل 7.4 درجه و در بلند مدت 6.9 درجه سانتیگراد
گزارش شده است.
به گزار
استان خراسان شمالی از لحاظ جغرافیایی در منطقه معتدل کوهستانی واقع است
که میانگین باران سالانه آن حدود 240 میلمتر می رسد و حدود 344 هزار هکتار
اراضی زیر کشت باغی و زراعی دارد با تولید افزون بر یک میلیون تن محصولات
کشاورزی و باغی است و 82 هزار نفر بهره برداری بخش کشاورزی این استان محسوب
می شوند.
تغییر اقلیم و برداشت آب از سفره‌ها و آبخوان‌های زیرزمینی باعث شده است
که هشت دشت از مجموع 11 دشت استان در وضعیت نامناسبی از نظر ذخائر آبی
قرار گیرد و به همین دلیل هرگونه توسعه بهره‌برداری و برداشت جدید در آنها
به منظور تعادل بخشی به منابع آبی ممنوع شده است.