چاپ

پیام خراسان - به گزارش نبض بازار، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی می‌گوید: فرق ما با فرهنگستان اول این است که مصوبات خود را الزامی و اجباری نمی‌کنیم. دنبال این نبودیم که به زور و تحمیل و فشار قانون، نویسندگان و اهل ادب را مجبور به استفاده از مصوبات بکنیم.
غلامعلی حدادعادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادبیات در نشست خبری آیین نکوداشت زبان و ادبیات فارسی که امروز ( سه‌شنبه، 16 اردیبهشت) در فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی برگزار شد، با اشاره به نامگذاری روز پاسداشت زبان فارسی و بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی (25 اردیبهشت)، گفت: فرهنگستان به عنوان دستگاه اصلی مرتبط با زبان و ادبیات فارسی، خود را مخاطب اول این نامگذاری دانسته و چند سالی است برای روز 25 اردیبهشت برنامه‌ریزی می‌کند.
او افزود: از سال گذشته تصمیم گرفتیم این رویداد را فراتر از یک روز بدانیم و به یک رویداد زبانی و ادبی مبدلش کنیم؛ سال گذشته نخستین قدم را برداشتیم که تجربه موفقی بود و امسال گام دوم را برداشتیم. علاوه بر جشن رسمی زبان فارسی که به مناسب آن روز برگزار می‌شود، برنامه‌ریزی کرده‌ایم گروه‌های‌مان همایش علمی و ادبی در داخل فرهنگستان در هفته منتهی به روز 25 اردیبهشت برگزار کنند و برنامه‌هایمان را به نحوی تنظیم کردیم تا پژوهشگران از خارج فرهنگستان، دانشگاه‌ها و موسسات و صاحب‌نظران بتوانند در این برنامه شرکت کنند.
او با اشاره به حضور تعدادی از استان غیرایرانی عضو فرهنگستان در این آیین که 24 اردیبهشت برگزار می‌شود، گفت: به موجب اساسنامه خودمان حق داریم اعضای غیرایرانی هم داشته باشیم.
حدادعادل خاطرنشان کرد: معمولا روز پاسداشت زبان فارسی با نمایشگاه کتاب مقارن است. این نمایشگاه فرصتی برای اهل زبان و ادب است. همزمان با فعالیت‌های علمی در داخل فرهنگستان، در نمایشگاه نیز حضور فعال داریم؛ امسال با 28 کتاب چاپ اول و چاپ مجدد شرکت می‌کنیم که 17 کتاب چاپ اول است و 11 کتاب چاپ مجدد. امسال فرهنگستان 35 ساله می‌شود و از ابتدای تأسیس، انتشارات ما بیش از 250 کتاب منتشر کرده و یکی از دستاوردهای ما در این سال‌ها این تعداد کتاب است.
او تأکید کرد: یکی از کتاب‌هایمان که مهم‌تر است، مجموعه واژه‌های مصوب 30 سال را در یک فرهنگ لغت منتشر کرده‌ایم؛ در واقع کارنامه 30 ساله واژه‌گزینی از 1373 تا 1403 را شامل می‌شود که بیش از 65 هزار واژه است که در رشته‌های مختلف به تصویب رسیده است.
بخش دیگر این نشست به پرسش و پاسخ خبرنگاران و رئیس فرهنگستان اختصاص داشت. او در پاسخ به پرسش خبرنگاری درباره برگزار نشدن نشست‌ پاسداشت زبان فارسی، گفت: بله در هشت‌ ماه گذشته جلسه‌ای نداشتیم.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب پارسی در پاسخ به این پرسش که به‌نظر می‌رسد واژه‌های مصوب در نهادها و موسسات دولتی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و بیشتر واژه‌سازی‌ها فرمایشی است و در زبان مردم نمی‌نشیند و بیشتر به زیان هستند، توضیح داد: فرق فرهنگستان ما با فرهنگستان اول این است که مصوبات خود را الزامی و اجباری نمی‌کنیم. دنبال این نبودیم که به زور و تحمیل و فشار قانون، نویسندگان و اهل ادب را مجبور به استفاده از مصوبات بکنیم. نکته دوم این است که عیب واژه‌ها را بگویید، اینکه به‌جای انیمیشن گفته‌ایم پویانمایی، چه عیبی دارد؟ چه می‌توانستم بکنیم که نکرده‌ایم و باید جبران کنیم؟
او افزود: فرهنگستان سازوکار علمی دارد و از تجربه‌های فرهنگستان‌های گذشته و تجربه بین‌المللی و ظرفیت زبان فارسی استفاده می‌کند. با لشکری از علاقه‌مندان به زبان فارسی کار واژه‌گزینی را با صاحب‌نظران همان گروه تخصصی به تصویب می‌رسانیم و اینکه این واژه‌ها استفاده نمی‌شود هم مطلق نیست. از طرف دیگر ممکن است دستگاه دولتی‌ای غفلت کند و یا کسی بخواهد به رخ دیگران بکشد که زبان خارجی می‌داند و از صحبت کردن به زبان فارسی احساس خجالت کند، این مشکل فرهنگستان نیست. ما مانند پزشکی هستیم که دارو تجویز می‌کنیم و اینکه بیمار مصرف نمی‌کند، نباید پزشک را ملامت کرد.
حدادعادل به رسانه‌ها توصیه کرد تا در رسانه‌ها مصوبات فرهنگستان را استفاده و ترویج کنند و اگر واژه‌ای از نظر دستوری عیبی دارد به آن‌ها بگویند، اگر دیدند اشکال وارد است، آن را برطرف می‌کنند.
او درباره جوان‌گرایی در فرهنگستان و به کار نگرفتن نیروهای جوان نیز تصریح کرد: قانون فرهنگستان گفته است که اعضای پیوسته مادام‌العمر هستند و نظام جمهوری اسلامی تصدیق کرده است کسی که عمری را در خدمت زبان فارسی گذرانده باید تا آخر عمر حرمت و منزلت او محفوظ بماند و از تجربه او استفاده شود و مادامی که ذهنش کار کند، باید محترم شمرد شود و از وجودش بهره‌مند شویم. ما استادانی داریم که بیش از 100 سال عمر دارند اما وجودشان همچنان نافع است و هنوز کار می‌کنند و جوانان صف می‌کشند تا پنج دقیقه محضر آن‌ها را درک کنند. البته به صورت منظم، اعضای جدیدی برای فرهنگستان انتخاب می‌کنیم و جوان‌گرایی در شورای فرهنگستان محسوس است. سایه استادان سالخورده بر سر فرهنگستان مستدام است و از نیروهای جوان استفاده می‌کنیم تا پویایی و تحرک فرهنگستان را حفظ کنیم.
رئیس فرهنگستان زبان فارسی علت تأخیر در انتشار جلد چهارم فرهنگ جامع را اینگونه بیان کرد که دوستان دارند به صورت خوشه‌واژه کار می‌کنند بنابراین دستاوردهای گروه فرهنگ‌نویسی کاهش نیافته است بلکه واژه‌ها را برای مجلدات بعدی ذخیره کرده‌اند و سرعت انتشار مجلدات بعدی بیشتر خواهد بود.
غلامعلی حداد عادل در پاسخ به پرسش ایسنا درباره اینکه با وجود فعالیت‌های فرهنگستان زبان و ادب فارسی در زمینه واژه‌گزینی به‌نظر می‌رسد از تحولات زبانی عقب‌تر است و به نوعی انقطاع نسلی بین گویشوران زبان فارسی دارد شکل می‌گیرد و زبان نسل جدید برای نسل‌های پیشین دیریاب‌تر است، فرهنگستان چه برنامه‌ای برای نوجوانان دارد تا این انقطاع شکل نگیرد، بیان کرد: سخن شما را به طور کلی تایید می‌کنم، انتقطاع نسلی در زبان هم ممکن است اتفاق بیفتد اما اینکه تا چه حد اتفاق افتاده و عمومیت دارد، تحقیق لازم دارد. قطعا سپهر فضای مجازی در دوران ما گشوده شده و تأثیر انکارناپذیری در ذهن و زبان نوجوان می‌گذارد و نمی‌شود انکار کرد و شاید غیر از این علل دیگری موثری باشد.
او افزود: برای جلوگیری از لطمه به زبان فارسی تأکید ما آموزش درست زبان فارسی در مدارس است. ما باید در هماهنگی با وزرات آموزش و پرورش از بروز چنین اتفاقی جلوگیری کنیم، خودمان ارتباط بی‌واسطه‌ای با نوجوانان نداریم که آموزش دهیم. معتقدیم اگر بچه‌ها در مدرسه زبان فارسی را به خوبی فراگیرند و شیرینی زبان فارسی را بچشند انس و علاقه به ادبیات فارسی در مدرسه نهادینه شود، می‌توانند از این بحران عبور کنند. ارتباطاتی با وزارت آموزش و پرورش داریم و در چند سال گذشته طرحی را با همکاری پژوهشگران به انجام رساندیم که در کتاب‌های درسی دوره اول دبستان، درس‌هایی را درباره زبان فارسی و مسائل مرتبط با زبان فارسی گنجاندیم و ذیل عنوان برنامه‌ریزی زبان برای مقابله با آسیب احتمالی و خصوصا با مخاطب قرار دادن نسل جوان قرار دادیم.
حداد عادل درباره اینکه از نگاه خودشان چه نقدی بر آن‌ها وارد است، گفت: با نیروی انسانی کم، کیفیت لازم برای کشیدن بار زبان فارسی را نداریم. ما داریم در زمینه فرهنگ‌نویسی هم جاده احداث می‌کنیم و هم پیش می‌رویم. سالانه فراخوانی می‌دهیم تا فارغ‌التحصیلان را با فرهنگ‌نگاری آشنا کنیم اما زمانی که می‌خواهیم نیرو استخدام کنیم، سازمان اداری استخدامی می‌گوید، دولت باید کوچک شود و برای استخدام یک نیرو باید از هفت‌ خان رستم بگذریم. رشته مطالعات واژه‌گزینی و اصطلاح‌شناسی را در دوره کارشناسی ارشد ایجاد کردیم، اما نمی‌توانیم فارغ‌التحصیلان این رشته را جذب کنیم، حتی نمی‌توانیم جایگزین نیروهای بازنشسته‌مان بکنیم. اگر می‌خواهید دولت را کوچک کنید نباید تمام دستگاه‌ها را یک‌جا کوچک کنید بلکه از رشد بی‌رویه برخی از دستگاه‌ها، جلوگیری کنید. نمی‌خواهم فرافکنی کنم اما دست و بال‌مان باز نیست.
منبع: ایسنا