چاپ

پیام خراسان - ایسنا/خراسان رضوی امروزه جایگاه و نقش کسب و کارهای دانش‌بنیان در توسعه و پیشرفت کشور را می‌توان نقشی حیاتی دانست زیرا این نوع سازمان‌ها علاوه بر ایجاد اشتغال رشد اقتصادی بالا و ظرفیت‌های نوآوری را داراست.

براساس این پژوهش آمده امروز در ایران شاهد محیط متلاطم اقتصادی که بیشتر نتیجه تحریم‌های ظالمانه بر علیه کشور است، هستیم و این خود از دلایل رکود اقتصادی به وجود آمده در ایران است. محققان در پژوهشی با عنوان «طراحی مدل اجرای راهبرد در شرکت‌های دانش‌بنیان» آورده‌اند، یکی از راه‌حل‌های خروج از رکود اقتصادی و یک مولفه مهم و اساسی رشد و توسعه کشور را می‌توان در شکوفایی اقتصاد مبتنی بر دانش دانست.
این پژوهش توسط مهدی حقیقی کفاش، دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی، لادن صیاف، دانشجوی دکتری دانشگاه علامه طباطبایی، شهرام خلیل‌نژاد، استادیار دانشگاه علامه طباطبایی و وحید خاشعی، دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی، انجام شده که نشان می‌دهد، برنامه علمی هر کشور و با توجه به اهداف جدید در هر دوره، به طور مستقیم بر موفقیت یا عدم موفقیت شرکت‌هایی با فناوری پیشرفته دانش‌بنیان ارتباط دارد و این زمانی است که بستر فناوری‌های نوین با اولویت‌های جامع مطابقت داشته باشد.
برنامه‌های توسعه دولت ایران نیز بر کاهش رویکرد وابستگی و افزایش اتکا به اقتصاد دانش‌بنیان متمرکز است. با توجه به نقش مهم فعالیت‌های مربوط به دانش به عنوان یک زمینه جدید و حیاتی برای فناوری‌های نوآور و پیشرفته سعی بر این بوده که مطالعات بسیاری در حوزه‌های مختلف شرکت‌های مبتنی بر دانش صورت گیرد.
از آنجایی که سرعت تغییر در صنایع با فناوری پیشرفته بسیار بالاست برای غلبه بر موانع فن‌آوری و نیز تمایز از رقبا، شرکت‌ها، بیشتر روی تلاش‌های تحقیق و توسعه محصولات، فرآیندها و فن‌آوری‌ها تمرکز می‌نمایند. همچنین در بحث مدیریت راهبردی بیشتر تحقیقاتی که صورت گرفته، بیانگر این است که فرایند مدیریت راهبردی تا مرحله تدوین بحث پر شوری بوده ولی در مرحله اجرای راهبرد به دلیل عدم توجه به موانعی که ممکن است، اجرا را تا رسیدن به مرحله نهایی عقیم نماید، تنها به شکل یک دستورالعمل باقی خواهد ماند.
امروز بنا به دلایلی مانند افزایش پیچیدگی‌های محیطی، سرعت بالای تغییرات و نیز افزایش تعداد عوامل تاثیرگذار بر سازمان، اجرای راهبرد مشکل‌تر از پیش شده است. یکی از چالش‌هایی که مدیران با آن روبه‌رو هستند، اجرای راهبرد به صورت موفقیت‌آمیز است. مدل‌های موجود با توجه به شرایط موجود از جمله تحریم‌ها، نوسانات نرخ ارز، پاندمی کرونا و... با محدودیت‌هایی مواجه هستند.
بحث بسیار مهم این است که هماهنگ نمودن همه فعالیت‌هایی که این‌گونه سازمان‌ها را قادر به فعالیت در عرصه ملی و بین‌المللی نماید، بسیار حائز اهمیت است و این مهم در گرو داشتن یک برنامه جامع و منسجمی است که بتواند مانند چارچوبی برای اجرای راهبردهایی که موفقیت سازمان را تضمین کند، عمل نماید.
چارچوب مورد نظر که بتواند نیاز سازمان را برآورده سازد، می‌بایست به گونه‌ای طراحی شود که به یک ابزار مهم جهت اجرای برنامه بلندمدت شرکت با در نظر گرفتن محیط صنعت، تبدیل شود. همچنین این ابزار می‌بایست توانایی پاسخگویی به انواع تغییرات محیطی را دارا باشد. از آنجا که اقتصاد دانش را می‌توان یکی از راهبردهای مهم توسعه و شکوفایی هر کشوری دانست، بنابراین بسیاری از کشورهای توسعه یافته با دانستن این مهم، سعی بر سرمایه‌گذاری مناسب در صنایع و دانش پایه انجام داده‌اند و مکانیزم‌های تشویقی و حمایتی مناسب را در این حیطه اعمال و دست‌آوردهای مطلوبی را به دست آورده‌اند.
با توجه به این که یکی از عوامل اساسی رشد تولید سرانه ملی، اقتصاد دانش‌بنیان و بنگاه‌های اقتصادی دانش‌بنیان است، یکی از راهکارهای اساسی خودکفایی پایدار در محصولات راهبردی، ارتقای فناوری و افزایش بهره‌وری عوامل تولید از طریق دانش‌بنیان نمودن اقتصاد و توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان نیز محقق می‌شود.
یکی از اساسی‌ترین زیرساخت‌های اقتصاد دانش‌بنیان و پیش نیاز تحقق راهبرد شرکت‌های دانش‌بنیان، سرمایه انسانی خلاق، نوآور و دانشی است که با توجه به ترکیب جمعیتی کشور ایران و جمعیت بالای جوانان تحصیل کرده و نیروی انسانی به عنوان بزرگترین و با ارزش‌ترین سرمایه کشور باید مورد توجه قرار گیرد.
بدین ترتیب با توانمند نمودن، تشویق و زمینه سازی فعالیت آنان در قالب شرکت‌های دانش‌بنیان، کشور توان رویارویی با هرگونه تهدید و تحریم اقتصادی را خواهد داشت. ترجمه موفق راهبرد، تناسب راهبردی، اطمینان از تصمیم‌گیری صحیح و به موقع، اطمینان از مدیریت صحیح تغییر، مقوله‌های اصلی این پژوهش هستند.
سازمان‌های دانش‌بنیان با توجه به بازار پیچیده و رقابتی امروز در زمینه تولید محصولات نوآور، این را دریافته‌اند که با اندازه‌گیری عملکرد نوآوری خود چه اندازه می‌توانند در این زمینه موفق شوند. با توجه به تحقیقات گذشته منبع نوآوری را می‌توان در قابلیت‌های پویا در فرآیندهای مبتنی بر دانش جستجو کرد. این فرآیندها یک دارایی نامشهود و مهم برای عملکرد فرآیندهای نوآوری و افزایش عملکرد نوآوری و... در سازمان است.
همچنین اگر مدیران بخواهند عملکرد نوآوری محصول را از طریق فعالیت‌های خارجی افزایش دهند، می‌توانند با یک شرکت پیشرو در این زمینه مذاکره کنند، در غیر این صورت اگر ظرفیت‌های نوآوری را درون سازمان خود تشخیص دهند، قادر خواهند بود از طریق راهبردهای نوآوری، نوآوری را مورد بهره‌برداری قرار دهند. باید توجه داشت که نوآوری راهبردی به صورت چندگانه عمل می‌کند.
زمانی نوآوری راهبردی رخ می‌دهد که فعالیت‌ها و امکانات به طور دقیق مشخص شوند. این فعالیت‌ها و امکانات به عنوان اهرم‌هایی خواهند بود که ارزش منحصر به فردی را به مشتری منتقل می‌کنند. این نکته نیز لازم به ذکر است که اگرچه فعالیت‌های مربوط به تحقیق و نوآوری جزء اصلی و مهم برای تحقق نوآوری هستند، ولی اگر اقدامی کارآفرینانه وجود نداشته باشد، خلق ارزشی هم رخ نخواهد داد.
همچنین می‌بایست برای توانا نمودن پویایی فن‌آوری، بازاریابی، مدیریتی، رهبری و دانش ساخت، جهت بهبود کیفیت و کارایی محصولات جدید و خدمات، تلاش کرد. با توجه به اینکه شرکت‌های دانش‌بنیان دارای ساختاری منعطف هستند و با توجه به شرایط متلاطم، در پاسخگویی چابک عمل می‌نمایند، داشتن یک سیستم بازاریابی، منابع انسانی و مدیریت دانش، هرکدام به طور جداگانه در سازمان نمی‌تواند چابکی لازم را برای این‌گونه شرکت‌ها فراهم سازد.
بنابراین طبق یافته‌های به دست آمده، پیشنهاد می‌شود این سیستم‌ها درون یک سیستم واحدی جای گیرند، به نحوی که کاملا مرتبط و هماهنگ برای رسیدن به اهداف و نیاز روز سازمان فعالیت نمایند. همچنین سیستم مدیریت دانش با توجه به نیازهای شرکت‌های دانش‌بنیان مستلزم بهبود مستمر در درون خود است.
بنابراین، برقراری سیستم‌های انگیزشی مناسب منایع انسانی و نظام تشویق خلاقیت به منظور حفظ نیروهای دانشی و پرورش نیروهای متخصص و متعهد دانشی جهت حل مشکلات ایده پردازی، کمک شایانی در مدیریت سرمایه انسانی نیز دارد.
این پژوهش در فصلنامه مطالعات مدیریت راهبردی در سال 1400 منتشر شده است.
انتهای پیام