چاپ

پیام خراسان - قاضی با بیان اینکه ما با بانویی سر تا پا چریک چه در انقلاب و چه در دفاع مقدس در کتاب «تنها گریه کن» مواجه هستیم، گفت: از روایت مادر شهید معماریان حفظ انقلاب در کنار اشاعه آن را می بینیم.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری شبستان، مرتضی قاضی در نشست نقد و بررسی کتاب تنها گریه کن روایت زندگی اشرف السادات منتظری مادر شهید محمد معماریان که عصر دیروز دوشنبه سوم بهمن در سالن کنفرانس مرکز تبادل کتاب برگزار شد، گفت: از تابستان امسال دنبال نقد این کتاب بودیم که امروز توفیق شد این جلسه را برگزار کنیم.
ما زندگی سه نفر از فرماندهان شهید را بهانه کردیم که به شناخت اسناد مکتوب و شفاهی در ترسیم چهره فرماندهان بپردازیم.
این منتقد ادبی ادامه داد: در این سیر جدید که اولین کتابش تنها گریه کن است، موضوع کلیدی و هسته ای ما بحث رویاها و مکاشفات در جنگ و انسان در دفاع مقدس است. کتاب تنها گریه کهن را بلافاصله از طاقچه گرفتم و خواندم. امروز برای خرید فیزیکی این کتاب به چند کتابفروشی مراجعه کردم که کتاب را نداشتند و سرانجام آن را از یک کتابفروشی خریدم. تقریظ مقام معظم رهبری برای این کتاب بسیار برایم جالب است. ایشان در تقریظ خود بر این کتاب فرمودند که راوی عالی، روایت عالی، نگارش عالی و همه چیز عالی.
وی اظهار داشت: وقتی سوژه عالی است، این سوال پیش می آید کار برای نویسنده سخت تر است یا نه. مسئله این است که در کتاب تنها گریه کن با یک راوی خوش صحبت همه چیز تمام مواجه هستیم که راوی قصه گو است. آیا اینجا لازم است نویسنده آینه باشد یا نه؟ آیا باید خودش دخالت کند؟
این نویسنده با اشاره به سیر خطی تنها گریه کن بیان کرد: خانم اسلامی به تعبیر من کتاب را کاملا خطی از صفر شروع کرده و بهترین قالب را برای کار انتخاب کرده است. مسئله بعدی این است که ما با فردی سر تا پا چریک چه در انقلاب و چه در دفاع مقدس مواجه هستیم که حضوری فعال دارد. از روایت این بانو حفظ انقلاب در کنار اشاعه آن را می بینیم. من این فصل کتاب را درخشان دیدم زیرا انواع و اقسام فعالیت های جبهه در آن بود.
قاضی اظهار داشت: عموما بانوانی که در مورد جنگ صحبت می کنند، فعل ماضی استمراری را به کار می برند؛ به عنوان مثال اینکه ما لباس می دوختیم و غذا می پختیم، اینها تبدیل به قصه نمی شود. کتاب تنها گریه کن آن قدر مخاطب را قانع می کند که دیگر نیازی به قصه نیست. در بزنگاه هایی ماضی افعال ساده می شود.
این منتقد ادبی خاطرنشان کرد: بنده بررسی کردم که در کتاب تنها گریه کن به چند زمان اشاره شده است و به دو یا سه زمان رسیدم. زمان برای خانم اسلامی این طور نیست که اتو کشیده باشد که مثلا بگوید سال 65 فلان اتفاق افتاد. مادر شهید معماریان با روایتی که دارد نیازی ندارد بگوییم در فلان سال این اتفاق رخ داد.
قاضی با بیان اینکه زیست و کنشگری مادر شهید با یک رزمنده متفاوت است، عنوان کرد: عملیات مادر شهید غذا پختن، مربا درست کردن و مرغ پاک کردن است. این زن قبل از اینکه زن جهادی باشد، مادر است. مادری کتاب تنها گریه کن از جهادی بودن آن بیشتر است. خانم اسلامی خیلی خوب و هوشمندانه جایی که می خواهد از آمدن پیکر محمد بگوید از زمان حال استفاده می کند و این باعث شد که روایت پر نبض شود.
این نویسنده ب ا اشاره به اینکه همه چیز در کتاب تنها گریه کن به اندازه است، گفت: نویسنده در مقدمه گفته است که تلاش می کنم قصه گویی نکنم و امانت داری را حفظ کنم. استاد کمری در مورد این کتاب گفته است نویسنده توانسته من اوی راوی شود. نویسنده دنبال به رخ کشیدن قلمش نیست. خط اصلی کتاب اشرف السادات منتظری مسئولیت و احساس تکلیف اوست. کتاب در هر فصلی ما را شگفت زده می کند.
وی خاطرنشان کرد: برخی کتاب ها را که می بندیم مادر شهید هم تمام می شود اما کتاب تنها گریه کن را که می بندیم، تازه مادر شهید شروع می شود و ما کنجکاو می شویم که حتی اسم او را سرچ کنم تا چهره اش را ببینیم؛ تازه ماجرا برایمان زنده می شود. این کتاب مصداق شهدا زنده اند، هست. این کتاب را دلدادگی خانم اسلامی به مادر شهید می دانم.
قاضی در مورد تقریظ مقام معظم رهبری بر کتاب ها تصریح کرد: در برخی از این تقریظ ها اشاره شده که کتاب به زبان های دیگر ترجمه شده اما در تقریظ مقام معظم رهبری بر کتاب تنها گریه کن بر سرمایه معنوی بودن تاکید شده است. اینکه اگر بخواهیم انسان دفاع مقدس را بشناسیم در این کتاب اصل و اتم آن را مطالعه می کنیم.
وی با بیان اینکه کتاب تنها گریه کن سیر خوبی دارد، افزود: مکاشفات و خواب های مادران شهدا زیاد هستند. اگر بپذیریم جنگ یک رویه نظامی و یک زیر لایه سیاسی دارد، باید بگوییم که یک هسته فرهنگی و معنوی هم دارد. دفاع مقدس یک جنگ معمولی نبود. در آن مبانی شیعی وجود داشت که آن را به عاشورا پیوند می زد.
قاضی خاطرنشان کرد: اشرف السادات منتظری در زندگی انتخاب های زیادی انجام داده که می توانست کمتر خطر کند. ایشان حضور پررنگی در جنگ دارد. خانه اش مرجع است. در خانه باز است و مدام آدم ها می آیند و می روند. ایشان اشاعه دهنده یک جریان است. این مادر شهید در هر صحنه ای یک خدمتی به انقلاب ارایه می کند.
وی با اشاره به معجزه و شفاهی که برای مادر شهید محمد معماریان رخ داده است، بیان کرد: ایشان می گوید امام حسین شفایم بده که من دیگ های عزاداری را بشورم، حتی شفای خود را برای خدمت می خواهد؛ بدین ترتیب توفیق و خدمتی رخ می دهد که هنوز جریان دارد.
این نویسنده عنوان کرد: چرا باید این همه سال بگذرد و سراغ مادر شهید معماریان برویم؟ چرا این قدر دیر به سراغ مادران شهدا رفتیم؟ یکی از سختی های کار خانم اسلامی این بود که با راوی طرف بود که آن قدر خاطرات تعریف کرده که مسایل برایش کلیشه شده و این کار نویسنده را سخت می کند. خانم اسلامی در این کتاب خودنمایی نکرده و نمی خواسته خود را به رخ بکشد. ایشان هوشمندانه فصلی را به کنش اجتماعی مادر شهید اختصاص می دهد و یک فصل مجزا را به بحث مادری این بانو اختصاص داده است.