چاپ

پیام خراسان- صاحبنظران و البته اولیا و دانش آموزان همچنان کیفیت بالای تدریس را به عنوان یکی از بهترین ویژگی های یک معلم برتر و موفق برمی‌شمارند، بدین معنا که اگر معلمی بتواند با دانش‌آموز ارتباط موثری برقرار کرده و مفاهیم مهم را به شیوه‌ای آسان و قابل‌فهم برای وی شرح دهد، قطعا جزو موفق‌ترین آموزگاران خواهد بود.

پس از خانواده و فضای خانواده، در نخستین ورود فرد به عرصه اجتماع، این معلم است که بیشترین تاثیر ماندگار را می‌تواند بر زندگی، کیفیت زیست و شکل‌گیری شخصیت اجتماعی فرد بگذارد. اگرچه نظام آموزشی، همسالان، دوستان و الگوهای اجتماعی نیز در شکل‌گیری شخصیت فرد تاثیر دارند اما معلم و میزان نفوذپذیری وی در شخصیت دانش آموزان، منحصر به فرد و بدون جایگزین است.

به عقیده صاحبنظران تنها کم و کیف آموزش و تعلیم و تربیت نیست که بر دانش آموز اثر دارد، بلکه سطح ارتباط معنوی معلم و دانش آموز، بیشترین اثرگذاری را دارد و راه را برای پذیرش و اثرگذاری بیشتر آموزش های درسی هموار می سازد.

آنچه در نخستین مرحله از عنوان "معلمِ هوشمند" به ذهن می رسد، آشنایی معلم با علوم نو و فناوری روز است که البته تا حدودی صحیح است، اما آنچه یک معلم را به یک معلم هوشمند و منظورِ نظر این نوشتار بدل می کند، روزآمدی و به‌روزرسانی دانش و نگاه یک معلم در تمام طول روزها و هفته‌های سال است.

در گذشته یک خودکار یا مداد و یک برگه کاغذ برای تدریس کافی بود، اما در شرایط امروزی دانش آموزان از سنین کم ارتباط بسیار خوبی با فناوری‌های جدید برقرار می‌کنند بنابراین معلمان نیز باید با فناوری ها و علوم نوین آشنا باشند تا بتوانند از جایگاهی بالاتر نسبت به دانش آموز با هدف اثرگذاری بیشتر بر وی و البته تقویت پذیرش نزد دانش آموزان برخوردار باشند.

گرچه کمبود معلم و کاستی سرانه فضای آموزشی، چالش‌ مزمن کل نظام آموزشی است اما در کنار همه اینها وجود معلمان توانمند و مسلط به دانش روز در حوزه های تخصصی شان می تواند تمامی خلاءها را پر کرده و به نوعی موجب افزایش بهره دانشی دانش آموزان و کمرنگ شدن تاثیر منفی سایر کمبودها بر روند تعلیم و تربیت شود.

استانی با 9 درصد جمعیت دانش‌آموزی کشور

خراسان رضوی به عنوان دومین استان‌ پرجمعیت کشور پس از تهران، با داشتن حدود 9 درصد جمعیت دانش آموزی کشور، از جایگاه حساسی در حوزه تعلیم و تربیت برخوردار است که حضور بیشترین شمار دانش آموزان اتباع خارجی در کشور و نیز پراکندگی بالای جمعیت دانش آموزی و در مواردی انباشت حجم بالای دانش آموز در مناطقی چون "تبادکان" مشهد، این موقعیت و جایگاه حساس را تشدید کرده است.

ناگفته نماند که وضعیت خراسان رضوی از نظر کمبود معلم آن‌چنان بحرانی است که چاره‌اندیشی امروز برای آن، ضرورتی انکارناپذیر برای پیشگیری از پیامدهای فردا در روند تعلیم و تربیت رسمی فرزندان این خطه است.

دست و پنجه نرم کردن با کمبود فضاهای آموزشی و ورزشی و عقب ماندگی از استانداردها، کمبود معلم و درمان‌های موقت برای جبران آن از جمله افزایش ساعت تدریس، به‌کارگیری معلمان بازنشسته، جذب نیروهای حق التدریس و خرید خدمات آموزشی همه و همه از جمله مسائلی است که همزمان با رشد جمعیت و افزایش شمار جمعیت دانش آموزی و البته مهاجرت و تجمع دانش آموزان در مناطق حاشیه شهرها امروز هم برقرار است.

معلم هوشمند، جویای دانش

مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی گفت: اساسا عرصه تعلیم و تربیت، عرصه ای به روز و نیازمند داشتن ارتباط نزدیک با علوم جدید با هدف اثرگذاری و آموزش نوین به دانش آموزان است.

سیدامیر شوشتری بیان کرد: آموزش، آن هم آموزش مداوم، اساس و پایه کار یک معلم خوب است و اگرچه یک معلم ساعات خود را در روز با دانش آموزان سپری می کند اما برای بهبود کم و کیف آموزش ، تسلط به امور و دانش نو و استفاده از شیوه های نوین تدریس می تواند وی را در اثرگذاری آموزشها، جذب دانش آموزان و موفقیت بیشتر یاری دهد.

وی با بیان اینکه در سالهای گذشته و از زمانی که رایانه‌ها وارد نظام آموزشی شدند، معلمان هم همواره سعی بر فراگیری علوم مطابق و مرتبط با آن داشته اند، ادامه داد: ارتباط بیشتر و قوی را رایانه ها موجب شدند تا شیوه های آموزش و تدریس نیز دچار نوگرایی و تحول شود.

وی تاکید کرد: معلم هوشمند، معلمی است که به صورت مداوم و ادامه دار دانسته‌های خود را به‌ روزرسانی می‌کند و از آخرین و به روزترین روش‌های تدریس بهره می‌برد، زیرا این امر کمک می‌کند تا دانش‌آموزان، بهترین و پربازده‌ترین تجربه آموزشی را داشته باشند.

وی با بیان اینکه فناوری در عصر کنونی مدام در حال پیشرفت است، ادامه داد: در صورتی که یک معلم نتواند ارتباط خوبی با فناوری‌های روز داشته باشد، شیوه آموزش وی هم به مرور بی‌کیفیت و قدیمی خواهد شد.

وی تاکید کرد: بر این اعتقادیم که پیشرفت در زمینه فناوری، یکی از راه های اصلی برای تبدیل شدن به معلمِ هوشمند است.

مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی بیان کرد: ایام کرونا و دور شدن دانش آموزان و معلمان از هم، این اصل را ثابت کرد که ارتباط چهره به چهره و رو در روی این 2 عنصر، بیشترین اثرگذاری و نقش آفرینی را در حوزه آموزش دارد.

دوره‌های ضمن خدمت، تلاشی برای رشد

معاون پژوهش، برنامه‌ریزی و توسعه منابع اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضوی گفت: برگزاری دوره های ضمن خدمت با هدف نگه داشتن معلمان در روند به روزرسانی و دریافت آموزش های جدید برگزار می شود و همه معلمان ملزم به شرکت در این دوره ها هستند.

سیدابوالفضل حسینی بیان کرد: هر معلم باید سالانه 200 ساعت آموزش عمومی و بین 200 تا 300 ساعت آموزش تخصصی ضمن خدمت را فرابگیرد که البته این امر با نظارت در حال انجام است.

وی بیان کرد: اگرچه شاید این آموزش ها پاسخگوی تمام ابعاد و نیازها نباشد که انتظار است خود معلمان نیز به دنبال جذب دانش و فراگیری باشند اما می توان گفت محتوا و کیفیت آموزش های مذکور در بهترین و مطلوبترین حالت قرار دارد.

معاون آموزش و پرورش خراسان رضوی گفت: این دوره ها به صورت مجازی برگزار شده و در نهایت آزمون جامع از افراد برای اخذ نمره و رتبه برگزار می شود.

حسینی در خصوص معلمان جدیدالورود نیز گفت: علاوه بر اینکه تلاش می شود معلمان متخصص و آموزش دیده از دانشگاه فرهنگیان جذب و در کلاسها امر آموزش را بر عهده بگیرند، برگزاری دوره های پودمانی به میزان 300 ساعت برای هر معلم جدید برگزار می شود.

وی با اشاره به اینکه اکثر معلمان جدید الورود به آموزش و پرورش جوان هستند و به صورت زمینه ای با علوم و فناوری روز آشنا بوده و قابلیت فراگیری بالایی دارند، ادامه داد: شماری اندک از معلمان نیز هستند که با دانش روز و فناوری های نوین آشنایی کامل ندارند که در ایام کرونا و با ارائه آموزش های لازم تلاش شد تا این خلاء مرتفع شود که البته شمارشان انگشت شمار است.

حسینی گفت: در بستر نرم افزار شاد نیز تلاش می شود اطلاع رسانی و آموزش های لازم برای نزدیک شدن و آشنایی روزآمد معلمان با فناوری های روز و نوین انجام شود.

بحران کمبود معلم در خراسان رضوی

در سال گذشته تحصیلی میزان کمبود معلم در خراسان رضوی 23 هزار نفر اعلام شد که از طریق شیوه های مختلف این کمبود جبران شد، اما امسال هم این کمبود وجود دارد و هنوز مشخص نیست که ماجرای کمبود معلم چه زمانی در این استان برطرف می‌شود.

مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی از کمبود فضای آموزشی و نیروی انسانی به عنوان 2 چالش عمده و جدی آموزش و پرورش این استان یاد کرد و افزود: میانگین کشوری سرانه فضای آموزشی برای هر دانش آموز 8.3 متر مربع است که هم اکنون این رقم در استان خراسان رضوی 4.2 متر مربع است، بدین ترتیب برای رسیدن به میانگین کشوری به بیش از پنج میلیون متر مربع فضای آموزشی نیاز داریم.

شوشتری ادامه داد: این نیاز معادل بیش از هزار و 500 کلاس درس جدید برای مهرماه پارسال تامین شد که این میزان در سال تحصیلی پیش رو به 2 هزارو 500 کلاس افزایش می یابد.

12 هزار معلم بازنشسته، بحران پیش رو

مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی گفت: امسال 12 هزار معلم این استان وارد مرحله بازنشستگی می‌شوند که این آمار بسیار بالا است و خروج این میزان نیرو از عرصه آموزشی، موجب وارد آمدن فشار بر حوزه تعلیم و تربیت می‌شود.

وی گفت: در 2 آزمون استخدامی امسال 6 هزار معلم جدید استخدام می شوند و بیش از 2 هزار معلم جدید نیز از دانش‌آموختگان دانشگاه فرهنگیان به ظرفیت آموزشی این استان افزوده خواهند شد.

وی با بیان اینکه سال گذشته 60 درصد معلمان بازنشسته استمرار خدمت داشتند، اظهار کرد: امیدواریم امسال نیز همین درصد از 12 هزار معلم بازنشسته، فرم استمرار خدمت پر کنند و چالش کمبود معلم در استان تا حدی برطرف شود.

مدیرکل آموزش و پرورش خراسان رضوی بدون ذکر آمار دقیقی از کمبود معلم در استان، بیان کرد: بیش از هشت هزار معلم ورودی داریم اما تا زمان روشن شدن وضعیت استمرار خدمت بازنشستگان، نمی توان آمار دقیقی از کمبود معلم در استان ارائه کرد. ‌