بزرگنمايي:
پیام خراسان- با آغاز فصل پاییز در محور اصلی بیرجند - اسدیه و دو راهی روستای مَرَک
سمت چپ جاده همیشه 10 تا 20 نفر با وانت در حال فروش شلغم هستند؛ محصولی
که مردم منطقه به خواص درمانی آن به‌ویژه پیشگیری از انواع سرماخوردگی
اعتقاد دارند.
نصب تندیس شلغم در ورودی روستای مرک نشان می‌دهد که این روستا از قدیم با این محصول در سطح منطقه معرفی شده است.
ساعت حدود 16:30 عصر یک روز پاییزی است و حدود 15 نفر همچنان در سرمای
پاییز در حال فروش شلغم هستند؛ بازار فروش پر رونق است و هر از چند
دقیقه‌ای یک خودرو در شانه خاکی جاده توقف و از آنان خرید می‌کند.
فروشندگان، شلغم‌ها را در وزن‌های پنج تا 10 کیلوگرم جدا و در نایلون
بسته‌بندی کرده‌اند، بقیه شلغم‌ها داخل چند کیسه کنار شانه خاکی جاده، داخل
وانت‌ها یا سایر خودروها است.
چند نفری داخل وانت یا روی زمین مشغول تمیز کردن و جداکردن برگ‌های
محصول هستند و سپس در وزن‌های مختلف بسته‌بندی می‌کنند چرا که شلغم‌ها بعد
از برداشت از زمین بلافاصله داخل گونی و خودروها ریخته و برای فروش به این
محل آورده می‌شود.
درخواست بازارچه فروش محصول
داخل یکی از وانت‌ها فروشنده فریاد می‌زند که "شلغم شیرین عسل مرک رو نبردی؛ ضرر کردی"،" قند داری شلغم نبر".
با او هم‌صحبت شدم و در حالی که به کارش ادامه داد، گفت: در گذشته
شلغم را کشت می‌کردیم و به عنوان آذوقه زمستانی به دام می‌دادیم ولی الان
بیشتر اهالی این محصول را برای فروش به مشتری می‌کارند.
فریدون مرکی افزود: 20 سال قبل ایده فروش شلغم در ورودی روستا و کنار
محور اصلی بیرجند - اسدیه به ذهنم رسید و اولین نفری بودم که در کنار جاده
محصولم را به فروش رساندم.
وی اظهار داشت: بازار فروش شلغم پر رونق است و به دلیل کیفیت بالای
محصول منطقه دغدغه‌ای برای فروش نداریم، مهمترین مشکل ما این است که چون در
شانه خاکی جاده روبه‌روی روستای بساط می‌کنیم مشکلات ترافیکی ایجاد می‌شود
و خطراتی دارد.
این کشاورز گفت: چون فروش شلغم از آبان شروع می‌شود و تا اسفند ادامه
دارد درخواست ما این است که مسئولان یک بازارچه موقت را در این محل برای
اهالی ایجاد کنند.
وی ادامه داد: به طور میانگین در این محل روزانه بین 10 تا 25 نفر
اقدام به فروش شلغم آن هم از صبح تا پاسی از شب می‌کنند و در صورت ایجاد
بازارچه موقت ما دغدغه‌ای در زمینه فروش محصول خودمان نداریم چون شلغم مَرک
در سطح استان به دلیل شیرینی‌اش معروف شده است.
شلغم طرفدار بیشتری پیدا کرده است
فروشنده دیگری که روی زمین بساط پهن کرده با اشاره به کیفیت بالای
شلغم مرک در سطح منطقه گفت: به دلیل اینکه آب روستا شور است شغلم برداشتی
بسیار شیرین بوده و در سطح منطقه و استان معروف است.
عباس مرکی افزود: تاکنون هر کسی این شلغم را خریده، دوباره مشتری شده و
در گذشته شلغم در همه روستاها کشت می‌شد ولی چند سالی است که در تعداد
محدودی از روستاهای منطقه تولید می‌شود.
وی از سابقه 150 تا 200 ساله کشت شلغم در این روستا گفت و اظهار داشت:
در گذشته شلغم برای مصرف دام کشت می‌شد اما در سالیان اخیر با معرفی خواص
درمانی شلغم این محصول طرفداران زیادی دارد.
این کشاورز گفت: تنها درخواست ما از مسئولان این است که بازار موقت
فروش شلغم را در ورودی روستا راه‌اندازی کنند و این کار هزینه بالایی ندارد
اما مشکل و دغدغه اصلی فروشندگان که بومی منطقه هستند برای همیشه حل خواهد
شد.
اینجا هم رد پای دلالان
بهره‌بردار دیگری که 15 سال در همین مکان مشغول فروش شلغم به رهگذران
است گفت: شلغم بعد از برداشت گندم و جو یعنی مرداد کشت می‌شود و بعد از سه
ماه یعنی در اواسط آبان به مرحله برداشت می‌رسد.
علی مرکی افزود: در گذشته برای ماندگاری و تازگی بیشتر، شلغم‌ها را
داخل چاله‌هایی در مزارع و باغات دفن می‌کردیم تا آخر زمستان سالم و تازه
بماند.
وی عنوان کرد: ما در زمینه فروش محصول مشکلی نداریم اما پای دلالان به
میان این محصول آمده به گونه‌ای که شلغم را داخل روستا کیلویی 10 تا 12
هزار تومان خریداری و بعد از طی مسیر 20 کیلومتری در شهر بیرجند کیلویی 18
هزار تومان به فروش می‌رسانند!
این کشاورز گفت: اگر غرفه‌ای در شهر بیرجند برای فروش محصول برای ما
در نظر گرفته شود دست دلالان از بازار فروش محصول کوتاه خواهد شد و مردم هم
دسترسی بهتری به شلغم خواهند داشت.
وی افزود: فروش شلغم در شانه خاکی جاده خطر دارد و نیاز است پل ورودی
روستا توسعه یابد تا وسعت شانه خاکی و محل استقرار ما فروشندگان هم گسترش
یابد.
امکان فروش شلغم در "روستا بازار" بیرجند
اما مدیر تعاون روستایی خراسان جنوبی در پاسخ به دغدغه این کشاورزان و
فروشندگان شلغم به خبرنگار ایرنا گفت: کشاورزان روستا برای فروش محصولشان
در شهر بیرجند می‌توانند از محوطه "روستا بازار" شهر بیرجند استفاده کنند و
ایجاد سکو برای کشاورزان در این روستا بازار هم امکان‌پذیر است.
سید حسن رضوی افزود: اگر این افراد واقعا کشاورز باشند و از شرکت
تعاونی منطقه خودشان معرفی‌نامه بیاورند، هزینه‌ای از آنان برای فروش محصول
دریافت نخواهد شد.
وی عنوان کرد: ایجاد بازارچه موقت فروش شلغم در ورودی روستا برای دریافت زمین فرایند زمانی خاصی دارد.
مدیر تعاون روستایی خراسان جنوبی گفت: ایجاد بازارچه موقت فروش شلغم
در روستای مرک را بررسی خواهیم کرد و تلاش ما این خواهد بود تا حداقل سال
آینده کشاورزان عرصه مستقیم محصول را در این محل داشته باشند.
وی افزود: همواره تلاش ما این است که با رفع موانع، کشاورزان برای فروش محصولات خود دغدغه‌ای نداشته باشند.
داروی کامل سرماخوردگی
کارشناس تغذیه و متخصص طب سنتی هم درباره خواص شلغم گفت: شلغم به
عنوان داروی کامل سرماخوردگی بهتر است در فصل پاییز و زمستان مصرف شود.
عالیه نجفی با بیان اینکه طبع شلغم از دیدگاه طب سنتی گرم و تر است
افزود: مصرف شلغم پخته بهترین صبحانه است به طوری که مواد سمی را از بدن
خارج می‌کند.
وی تصریح کرد: مصرف شلغم در فصل زمستان انسان را در برابر سرماخوردگی
بیمه می‌کند و این گیاه سرشار از آنتی بیوتیک‌های طبیعی و ویتامین‌های E، A
و C و انسولین طبیعی است.
متخصص طب سنتی خاصیت میکروب‌کشی، ضد ویروسی، درمان سرفه‌های خشک، خلط
آوری و افزایش مقاومت بدن را از دیگر مزایای این محصول ذکر کرد و گفت: شلغم
اثر مفید و موثری در درمان بیماری‌های دستگاه تنفسی دارد و برای این منظور
از آش و سوپ آن نیز استفاده می‌شود.
وی اظهار داشت: از برگ شلغم در سوپ، سالاد یا خوراکی‌های دیگر استفاده می‌شود، زیرا در برگ شلغم مقدار زیادی کلسیم وجود دارد.
نجفی گفت: با وجود خواص متنوع و متعدد شلغم، میزان مصرف این گیاه
خوراکی در جامعه بالا نیست که بخش زیادی به دلیل آگاهی نداشتن مردم از خواص
گوناگون شلغم است.
خراسان جنوبی به مرکزیت بیرجند 11 شهرستان دارد و روستای مرک در 20 کیلومتری مرکز استان است.