بزرگنمايي:
پیام خراسان- غربالگری نوزادان به مراقبت هایی اطلاق می‌شود که پیش از مرخص شدن نوزاد
از بیمارستان و یا در پنج روز نخست پس از تولد نوزاد باید انجام شود.
با اهتمام به این غربالگری ها می‌توان نوزادان به ظاهر سالمی را که از
نظر ابتلا به یک بیماری خاص در معرض خطر هستند، شناسایی کرد و پس از آن با
تشخیص احتمال در خطر بودن نوزاد از سوی دکتر متخصص، آزمایش های تکمیلی
انجام شده و از وارد آمدن آسیب های جدی جسمی و حرکتی به نوزادان در آینده
جلوگیری شود.
با وجود حیاتی بودن، ارائه رایگان و همچنین در دسترس بودن انجام این
آزمایش ها، اما همچنان والدینی هستند که به دلایل مختلف، فرزندان خویش را
وارد این چرخه نمی کنند و امکان بروز آسیب ها را در آنها افزایش می دهند.
10 درصد والدین برای غربالگری نوزادان اقدام نمی‌کنند
مدیر سلامت خانواده دانشگاه علوم پزشکی مشهد به خبرنگار گفت:
غربالگری نوزادان در تشخیص زودهنگام بیماری‌های مادرزادیِ بسیار خطرناک
موثر است و اگر این بیماری‌ها به موقع تشخیص داده نشود ممکن است موجب بروز
عقب‌ماندگی ذهنی، کندی رشد جسمی و حتی مرگ افراد شود.
دکتر محمد احمدیان با بیان اینکه سالانه حدود 85 هزار نوزاد در مناطق
زیر پوشش دانشگاه علوم پزشکی مشهد متولد می شوند، اظهار داشت: باوجود
حساسیت غربالگری ها، بر اساس آمار همچنان 10 درصد از والدین تمایلی برای
اقدام در این خصوص ندارند و 20 درصد از 90 درصدی که اقدام به غربالگری
نوزادان خود کرده اند، نیز چرخه مراقبتی فرزندشان را کامل انجام نداده اند.
وی ادامه داد: یکی از غربالگری های مهم نوزاد که در 72 ساعت نخست از
کف پای نوزاد گرفته می شود، غربالگری کم کاری تیروئید است که اگر نوزادی در
این خصوص مشکل داشته باشد، می توان با این روش آن را شناسایی و درمان کرد و
اگر توجهی به آن نشود این نوزاد در آینده نزدیک دچار عقب ماندگی خواهد شد.
مدیر سلامت خانواده دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه اغلب
نوزادانی که در چرخه مراقبتی قرار نمی گیرند، نوزادان روستایی هستند، بیان
کرد: بی توجهی به این غربالگری ها، علاوه بر تحمیل هزینه های سنگین به
خانواده و نظام سلامت، موجب بروز مشکلات و آسیب های اجتماعی برای جامعه
خواهد شد.
ناآگاهی از اهمیت چرخه مراقبتی نوزادان
بی شک ناآگاهی از ابعاد مختلف یک موضوع، از مهمترین دلایلی است که
افراد را از دستیابی به هدف درست دور می سازد و این مساله در عرصه بهداشت و
درمان نیز می تواند تاثیرات منفی زیادی به همراه داشته باشد.
مسوول خانه بهداشت یکی از روستاهای اطراف مشهد به خبرنگار گفت:
برخی از خانواده های روستایی به دلیل برخی افکار نادرست بر این باور هستند
که علم نوین ممکن است به نوزادان آسیب برساند، از سوی دیگر تولد نوزادان
روستایی در خانه و ناآشنایی والدین به طی چرخه مراقبتی موجب می شود تا برخی
از آنان پیگیری لازم را برای گذراندن این فرایند نداشته باشند.
زهرا سالار ادامه داد: دوری مراکز و خانه های بهداشت به مناطق عشایری،
ناآشنایی به فواید چرخه مراقبتی و همچنین نبودن وسایل ارتباط جمعی برای
یادآوری به والدین نیز در بی توجهی خانواده ها به این موضوع تاثیرگذار بوده
است. از سویی دیگر برخی خانواده ها نیز نگران آن هستند که در صورت
غربالگری و شناسایی مشکلی در فرزندشان، وی را از آنان جدا کنند.
وی تصریح کرد: البته باتوجه به فرهنگ سازی و آموزش های لازم، تعداد
مادران و خانواده هایی که نسبت به چرخه غربالگری بی توجه بوده اند، کاهش
زیادی یافته است اما باید تلاش شود این آمار به صفر نزدیک شود.
این مسوول خانه بهداشت روستایی افزود: واکسن ها، قطره های خوراکی و
مراقبت های جسمی در روستاها همانند شهرها و به اندازه کافی وجود دارد و
نیازی نیست که خانواده روستایی برای دریافت این مراقبت ها به شهرها مراجعه
کند و آنان می توانند در تمامی روزهای کاری سال، برای دریافت مراقبت های
لازم به این مراکز بیایند.
اطلاع رسانی و فرهنگ سازی
اطلاع رسانی، همیشه پایه و اساس ترویج یک فرهنگ در جوامع بوده است و
حوزه غربالگری نوزادان نیز از این امر مستثنی نیست و برای توسعه آن باید
اطلاع رسانی دقیق و درستی صورت گیرد.
مدیر سلامت خانواده دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه غربالگری
در ایجاد یک جامعه سالم بسیار حائز اهمیت است، گفت: اطلاع رسانی و فرهنگ
سازی در این خصوص می تواند نقش مهمی در افزایش رغبت خانواده ها به ورود
نوزادان به چرخه مراقبتی داشته باشد.
وی خاطرنشان کرد: در راستای افزایش آگاهی خانواده ها در خصوص این
مراقبت ها، جلساتی با دهیاران و امامان جماعت مساجد روستاها برگزار و سعی
شده است در مراسم محلی مختلف در مناطق روستایی، مزایای چرخه مراقبتی از
نوزادان به اهالی گوشزد شود.
دکتر احمدیان عنوان کرد: با توجه به اینکه چرخه مراقبتی از بدو تولد
تا اواخر پنج سالگی را اشمل می شود، تلاش شده است با افزایش ساعات کار برخی
از مراکز بهداشت، تمامی برنامه های مراقبتی در دسترس بوده و به صورت منظم
در اختیار خانواده ها قرار گیرد.
وی گفت: غربالگری های هایپوتیروئیدی، تنبلی چشم و شنوایی از جمله
مهمترین غربالگری ها است که اکنون تمامی این غربالگری ها در مراکز بهداشت
انجام می شود و بیشترین عارضه ناشی از آن در میان کودکانی دیده می شود که
والدین آنان توجهی به انجام آن نداشته اند.
وی با اشاره به آمار وزارت بهداشت در خصوص تعداد بیماران مادرزادی
خاطرنشان کرد: شیوع کم‌کاری مادرزادی تیروئید یک به 3500، افزایش گالاکتوز
یک به 40 هزار، فنیل کتونوری یک به 14 هزار، پرکاری غده فوق کلیوی یک به 10
هزار، بیماری شربت افرا یک به 200 هزار و کمبود آنزیم G6PD نیز یک به 100
نفر است که میزان موفقیت درمان آنها به زمان شروع و مراقبت های بعد از آن
بستگی دارد و این موضوع باید به طور کامل برای خانواده ها تشریح شود.
دانشگاه علوم پزشکی مشهد با ارائه خدمات بهداشتی و درمانی در مشهد و
16 شهرستان دیگر خراسان رضوی، 80 درصد از جمعیت 6 میلیون و 870 هزار نفری
این استان را زیر پوشش دارد و ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به جمعیت 17
شهرستان دیگر این استان بر عهده دانشگاه‌های علوم پزشکی سبزوار، گناباد،
تربت‌حیدریه و دانشکده‌های علوم پزشکی نیشابور و تربت‌جام است.
دانشگاه علوم پزشکی مشهد که قطب پزشکی شمال شرق کشور است و 18 شبکه
بهداشت و درمان، هفت دانشکده، 28 بیمارستان و حدود 50 مرکز تحقیقاتی در زیر
مجموعه این دانشگاه فعالیت می کنند.