پیام خراسان - ممکن است یک غروب آفتاب، یک ارکستر هیجان انگیز یا یک تابلوی نقاشی خیره کننده باشد هر چیزی که شما را به وجد آورد یا باعث شود اشک بریزید. کارشناسان معتقدند که جستجوی مداوم این تجربیات الهام بخش می‌تواند منجر به زندگی شادتر و سالم تری شود.

به گزارش شبکه خبری سی ان ان، هیبت آمیزه‌ای از ترس، احترام و شگفتی است. انسان‌ها این حس را در طبیعت، مذهب، موسیقی و هم چنین از طریق هنر‌های تجسمی یا معماری می‌یابند. ما به ویژه زمانی که با چیز‌هایی روبرو می‌شویم که غیرقابل توضیح و مرموز می‌باشند این تجربه را کسب می‌کنیم. آن تجارب آغازگر شگفتی، تفکر و تخیل هستند.
دکتر "داچر کلتنر" چندین دهه احساسات انسانی را مورد مطالعه قرار داده است. او هم چنین یکی از بنیانگذاران و مدیر مرکز علم خوب دانشگاه برکلی در کالیفرنیا است و یک موسسه تحقیقاتی را اداره می‌کند که به بررسی پرسش‌هایی در مورد رفاه اجتماعی و عاطفی ما می‌پردازد.
آخرین کتاب او تحت عنوان "هیبت: علم جدید شگفتی روزمره. چگونه می‌تواند زندگی شما را متحول کند"؟ به بررسی مزایای اجتماعی، فیزیکی و ذهنی این احساس قدرتمند می‌پردازد.
کلتنر تا حدی از منظر انسان شناختی به هیبت می‌پردازد و چگونگی شکل دهی این احساس به بافت اجتماعی ما را بررسی می‌کند. او می‌گوید: "به عنوان یک گونه ما بسیار وابسته به یکدیگر هستیم. اما چالش اصلی شبکه‌های اجتماعی سالم که برای سلامتی ما حیاتی است. منافع شخصی لجام گسیخته است".
او استدلال می‌کند که قدرت هیبت این است که ما را به دیدن فراتر از خواسته‌های خود بر می‌انگیزد. کلتنر می‌گوید: "اخیرا نتیجه مطالعه چندین دهه‌ای در هاروارد نشان داد که بین ارتباطات نزدیک بین فردی و شادی و سلامت کلی ما ارتباطی قوی وجود دارد".
با این وجود، آیا یافتن شگفتی از طریق هنر به سادگی تماشای یک نقاشی زیباست؟ کلتنر می‌گوید که پاسخ پیچیده است.

او در سال 2017 میلادی پژوهشی را با همکاری بیش از 850 شرکت کننده که بیش از 2000 ویدئوی کوتاه را تماشا می‌کردند انجام داد. پژوهشگران 27 احساس را فهرست بندی کردند که برخی از آن‌ها احتمال بیش تری داشت که همزمان رخ دهند و بنابراین مرتبط در نظر گرفته شدند.
این مطالعه نشان داد که هیبت به عنوان یک احساس متمایز و متفاوت از زیبایی تجربه می‌شود اگرچه اغلب در کنار "تحسین" و "احترام به زیبایی شناختی" گزارش می‌شود. بنابراین، کلتنر نتیجه می‌گیرد که مهم است محرک‌هایی که به سادگی زیبا هستند را از محرک‌هایی که تمایل به برانگیختن هیبت را دارند از یکدیگر متمایز سازیم هر چند که این کار دشواری می‌باشد.

او می‌گوید زیبایی را به عنوان چیزی آشنا در نظر بگیرید. وقتی به هنری نگاه می‌کنیم که با درک ما از جهان مطابقت دارد مانند نقاشی‌های منظره بوکولیکی (وابسته به زندگی شبانی و گوسفندداری) از تپه‌های غلتان متوجه می‌شویم که زیبایی را می‌بینیم. با این وجود، کلتنر استدلال می‌کند که هنر الهام بخش زمانی رخ می‌دهد که انتظارات را زیر پا بگذاریم وقتی همه چیز سر جای خود نیست یا وارونه می‌شود. در مقابل زیبایی، هیبت مرموز قرار دارد.
در همان مطالعه صورت گرفته در سال 2017 میلادی هیبت به ندرت همراه با احساس انزجار، وحشت، ترس یا اضطراب رخ داده بود. اساسا آن چه شگفتی و هیبت را از شوک جدا می‌کند این است که اولی ما را به یادگیری و رشد دعوت می‌کند.

تمام این تفاوت‌های ظریف بدان معناست که گاهی اوقات تشخیص احساس ترس در هنگام بروز آن دشوار است. بنابراین، کلتنر اشاره می‌کند که محرک‌های مختلف مانند نقاشی ها، موسیقی یا پدیده‌های طبیعی را با دقت یادداشت کنید و احساسی را که در شما ایجاد می‌کنند مورد تجزیه و تحلیل قرار دهید.
او می‌گوید:" آیا شما احساس سکوت می‌کنید؟ آیا احساس فروتنی می‌کنید؟ تمام مطالعات ما نشان می‌دهند که حس شما از خود به هنگام جذب این تجربه ادراکی به پس زمینه هوشیاری فرو می‌رود. او می‌گوید:"خود کوچک" احتمالا یکی از عناصر تعیین کننده هیبت است. "
هنر شگفتی و هیبت
به گفته کلتنر برانگیختن هیبت، چالشی برای هنرمندان به وجود می‌آورد، زیرا همزمان مرتبط با متحیر کردن بینندگان و یکی از نکات زیبایی شناختی مرتبط با ایده‌های جدید است.
"سِفا کلاین" هنرمند، علم و هنر را در هماهنگی با یکدیگر می‌بیند. او می‌گوید: "در حالی که یکی به عنوان امری عینی و دیگری بسیار ذهنی دیده می‌شود آن دو "فرایند‌های بسیار مشابه" دارند. آن دو راه‌هایی برای انتقال اطلاعات هستند". کلاین در نمایشگاه جدید خود با عنوان "WEBs: Where Everything Belongs" از موادی مانند بیسموت مذاب (عنصری نادرتر از طلا)، گچ و اکریلیک استفاده می‌کند و بینندگان را دعوت می‌نماید تا پرسش‌های متافیزیکی در مورد آگاهی انسان و جایگاه آن در کیهان بپرسند.
او امیدوار است که مخاطبان با درک معنا و درک این موضوع که "همه چیز نه تنها در مقیاس ذرات بلکه در مقیاس اجتماعی" به طور جدانشدنی پیوند خورده اند با آثار ترکیبی او مواجه شوند.

او از طریق هنر خود سعی می‌کند هیبت را به مخاطبان منتقل کند. نگاه کردن به ساختمان‌ها در واقع می‌تواند باعث سردرد افراد شود. به همین دلیل است که کار‌های او شامل خطوط تابشی و مارپیچ‌های تکرار شونده است که حس حرکت را برمی انگیزد و بیننده را به درون می‌کشاند. پرتو‌های رنگی بسیار روشن مانند لیزر‌هایی از مراکز بازتابنده بوم‌ها مانند رعد و برق الهام بخش هستند.
مخاطبان از نمایی دورتر می‌توانند پویایی ستاره‌باران‌های انتزاعی را ببینند، اما با نزدیک‌تر شدن به اثر قادر خواهند بود لکه‌های کوچک فلزی را که شبیه سلول‌های زیر میکروسکوپ هستند مشاهده نمایند. او می‌گوید:"هیبت این است که ببینی چیز دیگری از تو فراتر رفته و آرامش و زیبایی و تحسین را در این حقیقت بیابی. درک این موضوع است که وقتی از مقیاس خاصی رد شوید وجود شما آن طور که می‌شناسید دیگر وجود ندارد". مانند تصور کلتنر از خود کوچک، کلاین این تجربه را "مرگ نفس" استعاری می‌نامد.
کلاین به جای هراس وجودی، آرامش را در آن انتزاع و رمز و راز می‌یابد. او می‌گوید وقتی انسان‌ها به محدودیت‌های درک خود پی می‌برند "می‌توانند احساس کنند که به نظم بیشتری در جهان تعلق دارند".

خلاقیت، کنجکاوی و مشارکت مدنی
تحقیقات نشان می‌دهند که هیبت و شگفتی با کمک به افراد باعث می‌شود آنان احساس کنند که بخشی از چیزی بزرگتر از خودشان هستند و همین امر رفتار اجتماعی مثبت را بهبود می‌بخشد. یک مطالعه اعمال افراد را پس از گذراندن زمان در بیشه‌ای از درختان همیشه سبز غول پیکر مورد بررسی قرار داد. شرکت کنندگانی که یک دقیقه را صرف نگاه کردن به درختان کردند تمایل بیش تری به کمک به دیگران را از خود نشان دادند. مطالعه دیگری نشان داد که مصرف و خلق هنر، چه موسیقی، هنر تجسمی یا ادبیات با افزایش همدلی و مشارکت مدنی مرتبط است. بسیاری از مزایای دیگر وجود دارد که به قول کلتنر "وضعیت بسیار خوبی برای بودن" را ایجاد می‌کند.
او و دانشمندان دیگر دریافته اند که هیبت از جمله احساسات مثبت مرتبط با التهاب کمتر در بدن است و التهاب محرک اصلی بیماری‌های مزمن می‌باشد. هم چنین نشان داده شده که هیبت سیستم عصبی سمپاتیک ما را آرام می‌کند سیستمی که وقتی احساس استرس می‌کنیم فعال می‌شود و ضربان قلب و فشار خون ما را افزایش می‌دهد.
ممکن است دچار هیبت شدن فواید ذهنی داشته باشد که از جمله آن می‌توان به کاهش استرس و اضطراب اشاره کرد. کلتنر می‌گوید افرادی که شگفتی و هیبت را تجربه می‌کنند احساس خوشبختی و هدف داشتن بیش تری در زندگی خود پیدا می‌کنند و این به نوبه خود باعث می‌شود کمتر از خود انتقاد کنند و هم چنین با خلاقیت و کنجکاوی بیش‌تر همراه است.
کلتنر می‌گفت برای احساس کامل این مزایا، مهم است که افراد در زندگی روزمره خود به دنبال شگفتی باشند حتی اگر به گالری ها، سالن‌های کنسرت، قله‌های کوه یا غروب خورشید در کنار دریاچه دسترسی نداشته باشند. او افزود که صرفا نگاه کردن به هنر آنلاین می‌تواند تفاوت ایجاد کند. او می‌گوید: "من فکر می‌کنم یکی از وعده‌های زندگی دیجیتال ما دسترسی به هیبت زیبایی شناختی بیش‌تر و رساندن شما به هنرمندانی است که معمولا در موزه پیدا نمی‌کنید".
کلتنر و سایر محققان در سال 2021 میلادی با Google Arts and Culture همکاری کردند تا احساساتی را که کاربران هنگام مشاهده 1500 اثر هنری مختلف به صورت آنلاین گزارش می‌کردند، ترسیم کنند. از این میان، شرکت کنندگان گزارش دادند که حدود 60 اثر هنری باعث شد تا حدی احساس هیبت و شگفتی کنند. کلمات دیگری که آنان برای توصیف این آثار انتخاب کردند عبارت بودند از: "اسرارآمیز"، "تحسین برانگیز"، "کیهانی"، "روحانی" و "ارتباطی صمیمانه".
کلتنر اشاره می‌کند که در نتیجه می‌توانید با تماشای آثار از خود بپرسید چه احساساتی را در شما بر می‌انگیزد. مهم‌تر آن که او از همگان می‌خواهد پذیرای محیط اطراف شان باشند. او می‌گوید: "به دنبال چیز‌هایی باشید که مقیاس تان را به چالش می‌کشد چه کوچک و چه وسیع".