پیام خراسان

آخرين مطالب

نود سالگی و ادامه دعوایی قدیمی مقالات

نود سالگی و ادامه دعوایی قدیمی
  بزرگنمايي:

پیام خراسان - او گرچه در دهه نود پس از چند دهه به ایران سفر کرد، حالا چند سالی است که همه‌گیری کرونا و بعد تحریم‌ها و شرایط جنگی و اجتماعی و کهولت سبب شده، موفق به سفر به زادگاهش نشود.
فرجام گرچه در زمینه شعر، داستان و نمایش نیز آثار مهمی دارد، در دهه سی و زودتر از برخی هم‌نسلانش آثاری برای کودکان منتشر کرد. به نحوی که در میان سی‌وهفت عضو موسس شورای کتاب کودک در سال 1341 وی از معدود کسانی است که در آن زمان کتاب کودک چاپ شده دارد.
و یا در میان چهل‌ونه موسس کانون نویسندگان ایران در سال 1347 وی تنها زن نویسنده ادبیات کودک است‌.
جا دارد در این یادداشت در خصوص ابهامی که درباره «اولین کتاب کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان» وجود دارد تامل کنیم. بسیاری کتاب «مهمان‌های ناخوانده» نوشته فریده فرجام را که به عنوان میراث فرهنگی ناملموس هم به ثبت ملی رسیده است، اولین کتاب کانون می‌دانند. 
در مقابل عده‌ای نیز کتاب «دختر دریا» ترجمه فرح پهلوی را اولین کتاب کانون معرفی می‌کنند و به فریده فرجام که منکر این ادعاست به تندی حمله می‌کنند.
خوب است فارغ از نگاه‌های سیاسی در این موضوع دقیق شویم.
همسر شاه سابق ایران این افسانه قدیمی بازنویسی‌شده به دست هانس کریستین اندرسن را به فارسی ترجمه و توسط وزارت فرهنگ و هنر منتشر کرد.
در همان ایام بحث راه‌اندازی کانون پرورش فکری کودکان هم مطرح بود و اعلام شد درآمد این کتاب که با شمارگانی وسیع توسط همه ادارات دولتی خریداری می‌شد به کانون اختصاص خواهد یافت. به این ترتیب این کتاب اولین کتابی است که منافعش به کانون تعلق گرفت و با کانون نسبت یافت. با این حال کتاب متعلق کانون نبود و ناشری به جز کانون داشت.
گفتنی است در آن کتاب تصویرگری هم به مترجم نسبت داده شده بود اما در دهه‌های بعد به مدد اینترنت مشخص شد تصاویر آن کتاب برگرفته از کتابی خارجی است‌. مترجم هم در مصاحبه‌ای این موضوع را پذیرفت و اظهار داشت به دلیل عدم الزام قانونی کپی رایت جهانی در ایران چنین ادعایی کرده است. هر چند که می‌دانیم با وجود عدم اجبار پرداخت مالی به صاحبان آثار خارجی در ایران، چاپ آثار دیگران به نام خود مرسوم و مقبول نیست.
کتاب دخترک دریا چند سال بعد به انتشارات کانون پرورش فکری منتقل و آنجا هم چند بار منتشر شد.
حالا حکایت کتاب «مهمان‌های ناخوانده» را بشنویم.
انتشارات فرانکلین از سال 1337 تا 1339 چند کتاب کودک منتشر و سپس بخش کودک خود را تعطیل کرد. یکی از آن کتاب‌ها کتاب «حسنی» نوشته فریده فرجام بود. با تعطیلی این بخش، هفت کتاب کودک آماده چاپ معلق ماند که یکی از آنها «مهمان‌های ناخوانده» نوشته فریده فرجام بود. این کتاب را منوچهر انور ویراستار انتشارات فرانکلین و مدیر بخش کودک، ویرایش کرده بود و جودی فرمانفرمائیان هم تصاویرش را کشیده بود و کتاب صفحه‌آرایی هم شده بود. 
منوچهر انور که همچون فرجام از معدود بنیانگذاران شورای کتاب کودک است که هنوز در میان ماست، از فرانکلین بیرون آمد و آن هفت کتاب کودک را برای چاپ به انتشارات مروارید سپرد. فیلم و زینک کتاب‌ها گرفته شد اما پیش از ارسال آنها به چاپخانه، انور و مجید روشنگر در نشر مروارید زینک‌ها را به‌ کانون پرورش که تازه تاسیس شده بود اهدا کردند.
به این ترتیب اولین کتابی که با آرم کانون پرورش در اسفند 1345 منتشر شد، «مهمان‌های ناخوانده» بود. هر چند که سفارش و ویرایش و آماده‌سازی آن در کانون انجام نشده بود و احتمالا اولین کتابی که برای کانون نوشته و در کانون تصویرسازی و لی‌آوت شده است، ممکن است «دور از خانه» نوشته نادر ابراهیمی، یا «قصه طوقی» نوشته م.آزاد و یا کتاب بعدی فریده فرجام با نام «گل بلور و خورشید» بوده باشد. 
در پشت جلد کتاب‌های کانون در دهه چهل نام مهمان‌های ناخوانده به عنوان اولین کتاب کانون ذکر شده اما در دهه پنجاه اسناد و شماره سریال کتاب‌ها تغییر می‌کند و دخترک دریا به عنوان کتاب نخست انتشارات کانون منظور می‌گردد.
حاکمان وقت درباره جایگاه و اهمیت کتاب دخترک دریا بزرگنمایی کردند و در برخی نوشته‌ها بنیان‌گذار ادبیات کودک در ایران، ملکه و نقطه آغاز آن، چاپ کتاب دخترک دریا محسوب شد. برای مثال در سلسله مطالب روزنامه رستاخیز به مناسبت پنجاه سالگی پادشاهی پهلوی، «ایجاد» ادبیات کودک دستاورد شاهنشاه و برآمده از همت و عنایت ملکه تلقی شد. هر چند که همان زمان هم‌ همه می‌دانستند که طی حدود صد سال پیش از انتشار آن کتاب ترجمه که متن و تصویری‌ متوسط و معمولی داشت، صدها کتاب کودک از جمله چندین اثر ارزشمند و ماندگار در کشورمان منتشر شده بود.
کد خبر 1998685

لینک کوتاه:
https://www.payamekhorasan.ir/Fa/News/804261/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

مشهدالرضا، سیاه پوش شهادت سید الساجدین(ع)

شرکت بیش از 8 هزار نفر در دور‌ه های مهارت آموزی

مشارکت 10 هزار مشترک گاز خراسان جنوبی در پویش کاهش مصرف انرژی

حرکت غیرمنتظره انریکه در آستانه دیدار با رئال مادرید!

داور دیدار پاری‌سن‌ژرمن - رئال مادرید؛ مارسینیاک

برداشت 50 تن غلات بذر‌های پرورشی در خراسان رضوی

دلار جهانی روی خوش ندید

کیفیت هوای شهرستان طبس در وضعیت ناسالم برای گروه‌های حساس

شرکت بیش از 8 هزار نفر در دور‌های مهارت آموزی

رزمندگان و جانبازان به عنوان شهدای زنده دفاع مقدس بیش از پیش تکریم شوند

واکنش ساپینتو به حضور در استقلال

قیمت جدید نان یارانه‌ای در مشهد اعلام شد

طرح آبرسانی شهید قرایی باید با فوریت تکمیل شود

اطلاعیه دعوت عمومی شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی برای حضور در گرامیداشت شهدای اقتدار ملی

فرماندار زیرکوه: شهرداری‌ها در خط مقدم خدمت‌رسانی به مردم قرار دارند

توزیع 250 تن کالای اساسی در بازار خراسان شمالی

در خراسان جنوبی میان مردم، مسئولان و روحانیت هیچ فاصله‌ای وجود ندارد

طرح نشانی استاندارد مکانی ملی، زیرساخت دولت هوشمند است

رفع تنش آبی، اولویت برنامه‌های ستاد مدیریت بحران در تابستان است

صعود دو مدعی دیگر یورو 2025 به یک‌چهارم نهایی

مارسکا: چه فصل درخشانی، چه تیمی دارم!‏

ستاره چلسی: پول می‌گیرم که گل بزنم!‏

چلسی 2-0 فلومیننزه؛ آبی‌های لندن در فینال جام جهانی

طوفان رئال مادرید را زمین‌گیر کرد!

خلاصه بازی فلومیننزه 0 - چلسی 2

بعد از موسیالا نوبت به مصدومیت کایسدو رسید

تصاویر جنجالی‌ترین لحظه زندگی ستاره پرسپولیس!

کاوه رضایی یک امضا تا ادامه با پیراهن طلایی

شوت کوکوریا با فاصله کم از دروازه به بیرون رفت

رد جنجالی پنالتی برزیلی‌ها؛ چلسی عاشق لتسیه شد

گل دوم چلسی، بریس ژائو پدرو برابر تیم سابقش

ضربه خطرناک مالو گوستو به دروازه فلومیننزه

امباپه فیکس شد؛ همه چیز آماده برای انتقام

R2 دیدنی ژائو پدرو، گل اول چلسی به فلومیننزه

کوکوریا ناجی دروازه چلسی

رئال آماده خرید جدید؛ فشار حداکثری روی بنفیکا

صحنه مشکوک، پنالتی فلومیننزه برابر چلسی رد شد!

تیاگو سیلوا به داد فلومیننزه برابر چلسی رسید

سوپرگل ستاره برزیلی چلسی و عذرخواهی از فلومیننزه!‏

شعار همیشگی چلسی؛ پیروزی به هر قیمتی!

پی‌اس‌جی به دنبال انتقام گرفتن از امباپه نیست!‏

تغییر بزرگ در چمپیونزلیگ؛ میزبانی مهم می‌شود

نوجوان سبزواری با سندرم داون، قهرمان پرتاب حلقه کشور شد

آموزش و پرورش، نماد پیوند دولت و ملت است

فرآیند تربیت، تعطیل‌بردار نیست

ادامه روند ریزش قیمت طلا و سکه؛ دلار در کانال 87 هزارتومان ماند

ضربه سنگین 15 میلیون یورویی به بارسلونا

داویده آنچلوتی سرمربی بوتافوگو شد

اینتر جانشینی برای مهدی طارمی جذب نخواهد کرد

فلومیننزه - چلسی؛ ترکیب رسمی