پیام خراسان - ایسنا / رشد چشمگیر کشف دستگاه‌های استخراج غیرمجاز رمزارز در کشور، زنگ خطر تازه‌ای برای صنعت برق به صدا درآورده است؛ آماری که نشان می‌دهد تنها در پنج‌ماهه نخست امسال بیش از 17 هزار و 500 دستگاه جمع‌آوری شده و نسبت به سال گذشته پنج برابر افزایش یافته است. کارشناسان هشدار می‌دهند ادامه این روند می‌تواند پایداری شبکه برق را به خطر انداخته و هزینه‌های سنگینی بر دوش اقتصاد انرژی کشور تحمیل کند.
استخراج غیرمجاز رمزارز به دلیل مصرف بالای انرژی، اثر مستقیمی بر پایداری شبکه برق و وقوع خاموشی‌ها دارد. بر اساس محاسبات صورت گرفته مصرف برق هر دستگاه ماینر معادل 10 واحد مسکونی است؛ موضوعی که در شرایط اوج بار تابستانی، تهدیدی جدی برای تامین برق پایدار محسوب می‌شود.
برق مصرفی این مراکز با نرخ‌های به‌روز محاسبه شده و از متخلفان دریافت می‌شود، اما هزینه‌های جبران این خسارت تنها به پرداخت جریمه محدود نمی‌شود؛ چرا که فعالیت این مراکز می‌تواند منجر به اختلال در شبکه، افزایش هزینه‌های تامین برق و حتی بروز حوادثی مانند آتش‌سوزی شود. در هفته گذشته نیز چندین حادثه ناشی از فعالیت این مراکز گزارش شده که بخشی از آن به دلیل استفاده غیراستاندارد از تجهیزات برقی و سرمایشی بوده است.
بازار ![]()
هرمزگان، بوشهر و خوزستان در صدر استان‌های دارای بیشترین مراکز غیرمجاز
آمارها نشان می‌دهد که هرمزگان، بوشهر و خوزستان در صدر استان‌های دارای بیشترین مراکز غیرمجاز استخراج قرار دارند؛ استانی‌هایی که به دلیل سهولت ورود دستگاه‌های قاچاق و شرایط شبکه برق، هدف فعالیت گسترده ماینرها شده‌اند.
صنعت برق برای مقابله با این پدیده از داده‌های شبکه برق، گزارش‌های مردمی، همکاری پلیس و نهادهای امنیتی استفاده می‌کند و دستگاه‌های کشف‌شده علاوه بر توقیف، به مراجع قضایی تحویل داده می‌شوند. در صورت تکرار تخلف، انشعاب برق متخلفان نیز برچیده خواهد شد.
از سوی دیگر، پیشنهادی به مجلس ارائه داده شده که بر اساس آن، برای برخی متخلفان علاوه بر جریمه نقدی، مجازات حبس و محرومیت از خدمات اجتماعی نیز در نظر گرفته شود؛ اقدامی که در صورت تصویب می‌تواند سطح بازدارندگی را افزایش دهد.
افزایش پاداش گزارش مردمی به 200 میلیون تومان
در راستای تقویت نظارت اجتماعی، سقف پاداش گزارش‌دهی ماینرهای غیرمجاز از 50 میلیون تومان به 200 میلیون تومان افزایش یافته است. شهروندان می‌توانند از طریق سامانه پیامکی 30005121 آدرس مراکز مشکوک را ارسال کنند و به ازای معرفی هر دستگاه ماینر یک میلیون تومان دریافت کنند. تاکنون بیش از 6 میلیارد تومان پاداش به گزارش‌دهندگان پرداخت شده است.
محدودیت‌های قانونی برای ماینرهای مجاز
اگرچه استخراج رمزارز در کشور ممنوع نیست، اما طبق دستورالعمل وزارت نیرو، فعالیت مزارع مجاز نیز تنها در شهرک‌های صنعتی، نواحی صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی امکان‌پذیر است و این مراکز در بازه 15 خرداد تا 15 مهر به دلیل اوج بار شبکه، اجازه فعالیت ندارند. همچنین طبق ابلاغیه جدید توانیر، حتی در سایر ایام سال نیز مزارع مجاز تنها در ساعات نیمه‌شب امکان استفاده از برق را دارند.
مصطفی رجبی مشهدی، مدیرعامل توانیر، با اشاره به مصوبه وزیر نیرو درباره «دستورالعمل مقررات تامین برق مراکز مجاز» تأکید کرده که تا پایان شهریور 1404 محدودیت‌های سختگیرانه‌ای برای فعالیت مزارع استخراج اعمال خواهد شد تا اولویت تامین برق مشترکان خانگی و صنعتی حفظ شود.
با توجه به رشد چشمگیر کشفیات ماینرهای غیرمجاز و فشار فزاینده بر شبکه برق، به نظر می‌رسد ضرورت بازنگری در قوانین بازدارنده و تشدید نظارت‌ها بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. از یک‌سو، افزایش سقف پاداش گزارش‌دهندگان و همکاری نهادهای امنیتی می‌تواند نقش مهمی در شناسایی مراکز غیرمجاز داشته باشد و از سوی دیگر، تدوین سیاست‌های قوی‌تر در حوزه اقتصاد برق و ساماندهی فعالیت مزارع مجاز می‌تواند به حفظ پایداری شبکه و کاهش هزینه‌های انرژی کمک کند. آینده مدیریت برق کشور، در گروی ترکیب اقدامات نظارتی، مشارکت مردمی و اصلاحات ساختاری خواهد بود.