پیام خراسان - آخرین خبر / عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: اگر زیارت و عزاداری منجر به تحول در رفتار، رشد معنوی و گسترش عدالت اجتماعی نشود، از هدف اصلی اهل بیت(ع) دور شده‌ایم و این رفتارها به ظواهر نمادین و بی‌ثمر تبدیل می‌شوند.
حسن رحیم‌پور ازغدی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، در همایش الگوی حکمرانی شهری زیارت‌محور با بیان اینکه زیارت، درون‌مایه‌ای عمیق از معنویت و تربیت دارد، اظهار کرد: زیارت حقیقی آن است که انسان را به توحید و عدالت نزدیک کند. اگر زیارت به یک رفتار نمادین و صرفاً آیینی تبدیل شود، از مسیر انبیا و اهل بیت فاصله گرفته‌ایم.
او گفت: در همه ادیان و مذاهب، نوعی رفتار نمادین در برابر مقدسات وجود دارد، اما تفاوت دین اسلام و مکتب تشیع در آن است که زیارت و عبادت باید منجر به تربیت، اصلاح، عدالت‌خواهی و تغییر رفتار فردی و اجتماعی شود، نه صرفاً تکرار آیین‌های ظاهری.
تبدیل معنویت به نمادگرایی خطرناک است
رحیم‌پور ازغدی با انتقاد از آنچه تبدیل دین به نمادهای ظاهری خواند، افزود:
متأسفانه بسیاری از ما قرآن می‌خوانیم اما برای ثواب، نه برای تغییر زندگی. دعا می‌کنیم بدون آنکه به مفهوم و پیام آن توجه داشته باشیم. این خطر وجود دارد که زیارت‌ها و آیین‌های مذهبی ما نیز به همین شکل، بی‌محتوا و نمادین شود.
وی گفت: در حالی که هدف پیامبران و امامان، تحقق توحید و عدالت در جامعه بوده است، امروز گاه زیارت و عزاداری‌ها از این معنا تهی شده و به رفتارهایی تشریفاتی تبدیل شده است.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی اضافه کرد :تشیع امروز نباید فقط زائر و عزادار تربیت کند، بلکه باید شیعه‌ای تربیت کند که به مسئولیت اجتماعی، دفاع از حق و مبارزه با ظلم پایبند باشد.
زیارت باید به انسان‌سازی بینجامد
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی تأکید کرد: قرآن و زیارت برای تغییر رفتار انسان است. انبیا و امامان ما برای تحقق عدالت و تربیت انسان فدا شدند، اما ما امروز همان رفتارهایی را که آنان با آن مبارزه کردند، در شکل مذهبی بازتولید می‌کنیم.
رحیم‌پور با اشاره به اینکه هیچ‌یک از امامان شیعه عمر طبیعی نداشتند، گفت:
همه آنان به‌دلیل دفاع از حق و مقابله با فساد شهید شدند. اگر امروز ما زیارت را به رفتاری بی‌اثر در زندگی اجتماعی تبدیل کنیم، از پیام آنان غافل شده‌ایم.
او افزود: هر زیارتی که جامعه را به توحید و عدالت نزدیک نکند، زیارت واقعی نیست. عزاداری و زیارت باید موجب بیداری انسان و اصلاح اجتماعی شود، نه فقط تخلیه احساسی.
نقد دینداری نمایشی و تحریف‌شده
رحیم‌پور با اشاره به تاریخ ادیان گفت: در طول تاریخ، بسیاری از مخالفان انبیا، افراد مذهبی بودند نه بی‌دین. آنان دین را تحریف کردند، بت ساختند و معنویت را به کالایی اقتصادی و تشریفاتی تبدیل کردند. امروز هم خطر تکرار آن در جامعه ما وجود دارد.
بازار ![]()
وی با بیان اینکه منافع شخصی و ریاکاری، بزرگ‌ترین آفت دینداری است، افزود: حتی در جوامع غربی نیز جشن‌های مذهبی مانند کریسمس، از معنا تهی شده و به جشن مصرف‌گرایی و غفلت تبدیل شده است. اگر ما هم مراقب نباشیم، زیارت و آیین‌های دینی‌مان به همین سرنوشت دچار می‌شود.
هشدار نسبت به تبدیل زیارت به کالای مصرفی
رحیم‌پور ازغدی در ادامه با هشدار نسبت به تجاری شدن زیارت گفت: امروز در برخی کشورها حتی بت‌پرستی هم به کالای گردشگری تبدیل شده است. در حالی‌که هدف معنویت، بیداری انسان و توجه به مرگ، معاد و مسئولیت اجتماعی است، نه سرگرمی مذهبی.
او تأکید کرد: اگر شهرهای زیارتی ما تنها به توسعه فیزیکی و معماری حرم‌ها توجه کنند، اما در اصلاح فرهنگی و تربیتی مردم کاری نکنند، در واقع زیارت به ظاهری بی‌اثر تبدیل می‌شود.
این استاد حوزه و دانشگاه، با تأکید بر نقش شهرداری‌ها و نهادهای شهری در ترویج معنای واقعی زیارت، گفت: مدیریت شهری باید فراتر از خدمات‌رسانی عمل کند و فضاهایی ایجاد کند که مردم در آن احساس حضور در مدرسه‌ی توحید و عدالت داشته باشند. حرم باید قلب تپنده‌ی شهر باشد، نه تنها یک جاذبه گردشگری.
رحیم‌پور ازغدی افزود: باید مراقب باشیم که معنویت به کالای تبلیغاتی و دینی صوری تبدیل نشود. زیارت، عبادت و عزاداری تا زمانی ارزش دارد که در خدمت تربیت، توحید، عدالت و رشد انسان باشد. اگر جامعه‌ای پر از زائر و عزادار باشد ولی از عدالت، صداقت و انسانیت تهی شود، آن زیارت، زیارت حقیقی نیست.
زیارت بدون عدالت و تربیت، تبدیل به مناسک بی‌اثر می‌شود
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: اگر زیارت و عزاداری نتواند به رشد انسان، گسترش عدالت و تربیت اخلاقی در جامعه منجر شود، از مسیر اصلی خود خارج شده و تبدیل به تشریفات نمادین می‌شود.