پیام خراسان - تسنیم /فوتبال نروژ پس از دهه‌ها فراز و فرود اکنون در آستانه یکی از تاریخی‌ترین بازگشت‌های خود قرار گرفته است.
پیش از دوران درخشان ارلینگ هالند، نروژ برای دهه‌ها از حضور در جام جهانی دور مانده بود؛ همین موضوع بعدها برای نسل جدید بازیکنان این کشور به نوعی انگیزه و حتی احساس «انتقام فوتبالی» در برابر گذشته‌ای ناامیدکننده بخشید.
تیمی که در مصاف با برزیل پر از ستاره هراسی از بازیکنان بزرگش نداشت اما در مقاطع حساس نتوانست از پس دیوار مستحکم اسطوره‌هایی چون پائولو مالدینی و کریستین ویری برآید.
اکنون نیز رویارویی نروژ و ایتالیا یکی از نبردهای کلیدی مرحله مقدماتی جام جهانی 2026 محسوب می‌شود. ایتالیا یکی از مدعیان اصلی فرصت پیشتازی در گروه و صعود مستقیم به جام جهانی را از دست داده است. حالا اگر در پلی‌آف نیز شکست بخورد، احتمال دارد برای سومین دوره متوالی از حضور در جام جهانی بازبماند؛ وضعیتی که برای کشوری با چنین پیشینه باشکوهی، باورنکردنی است.
این جدال تازه، به نوعی تضادی چشمگیر با آخرین دوره‌ای دارد که نروژ در جام جهانی حضور یافت؛ یعنی سال 1998 اما برای درک بهتر مسیر طولانی و فراز و نشیب‌های فوتبال نروژ باید کمی به عقب‌تر بازگردیم.
وقفه‌های طولانی؛ سرنوشت تکرار شونده فوتبال نروژ
غیبت‌های طولانی برای فوتبال نروژ چیز تازه‌ای نیست. در گذشته نیز نسل پدران هالند، سورلوث و بوهینن در جام جهانی حاضر بودند اما میان دو حضورشان فاصله‌ای بسیار طولانی افتاد. نخستین صعود نروژ به جام جهانی در سال 1934 رقم خورد و آنها ناچار بودند 60 سال برای حضور دوباره یعنی تا سال 1994 صبر کنند. البته باید تأثیر جنگ جهانی دوم و محدود بودن تعداد تیم‌های حاضر را نیز در نظر گرفت؛ پیش از سال 1978 تنها 16 تیم در این رقابت‌ها شرکت می‌کردند و برای کشوری که در شمار قدرت‌های بزرگ فوتبال نبود، صعود به جام جهانی امری دشوار محسوب می‌شد.
در سال 1982 تعداد تیم‌ها به 24 رسید. با این حال نروژ در تلاش نخست خود در گروهی شامل مجارستان، انگلیس، رومانی و سوئیس در قعر جدول قرار گرفت اما با رسیدن به دهه 90 نسل تازه و قدرتمندی در فوتبال این کشور شکل گرفت. همین نسل بود که در مرحله مقدماتی جام جهانی 1994 توانست تیم‌های سرشناسی همچون انگلیس و هلند را پشت سر بگذارد.
در مرحله نهایی جام جهانی 1994، نروژ در گروهی دشوار با ایتالیا، مکزیک و ایرلند تنها تیمی بود که با وجود کسب چهار امتیاز از صعود بازماند؛ نه به خاطر تفاضل گل، بلکه به دلیل تعداد گل زده کمتر. شکست یک بر صفر برابر ایتالیا آن هم در حالی که از دقیقه 21 یک بازیکن بیشتر داشتند، ضربه‌ای روحی برای این تیم بود. در آن دوران، آلف اینگه هالند (پدر ارلینگ)، گوران سورلوث (پدر الکساندر) و لارس بوهینن نیز در فهرست تیم ملی قرار داشتند.
بازار
ورود به عصر جدید؛ جام جهانی 1998
با افزایش تعداد تیم‌ها به 32 در جام جهانی 1998، فرصت نروژ برای صعود بیشتر شد اما این تیم به لطف نسلی بسیار باکیفیت و نتایجی قاطع از جمله تفاضل گل 19، با اقتدار از مرحله مقدماتی عبور کرد. در این دوره دیگر خبری از نسل پدران نبود اما نروژ ترکیبی از لژیونرهای ممتاز و بازیکنانی در سطح لیگ برتر انگلیس در اختیار داشت.
همچنین کیتیل رکدال (هرتابرلین) و هاوارد فلو (وردربرمن) نمایندگان نروژ در بوندسلیگا بودند. هدایت این تیم را اگیل اولسن بر عهده داشت. نروژ در گروهی دشوار قرار گرفت: برزیل قهرمان جهان، مراکش و اسکاتلند. نتیجه تساوی 2 بر 2 مقابل مراکش با ضربات ایستگاهی دقیق و مقاومت نروژی‌ها به دست آمد. برابر اسکاتلند نیز تساوی یک - یک رقم خورد. بنابراین برای صعود، چاره‌ای جز شکست دادن برزیل نبود.
نبرد تاریخی با برزیل
برزیل اگرچه صعودش قطعی شده بود اما تقریباً با ترکیب اصلی وارد زمین شد: از کافو و روبرتو کارلوس گرفته تا ریوالدو، دونگا، ببتو و رونالدو. با این حال تا دقیقه 78 موفق به باز کردن دروازه نروژ نشد. سپس ببتو روی یک ضربه سر دروازه را گشود اما نروژ تسلیم نشد: ابتدا توره آندره فلو با ضربه‌ای دقیق کار را به تساوی کشاند و سپس با خطای ناشیانه بایانو در محوطه جریمه، رکدال از روی نقطه پنالتی گل پیروزی را به ثمر رساند. این یکی از تاریخی‌ترین پیروزی‌های فوتبال نروژ بود.
در مرحله حذفی دوباره ایتالیا سد راه شد. گل کریستین ویری برتری را برای آتزوری رقم زد و دیوار دفاعی متشکل از کاناوارو، مالدینی، کاستاکورتا و برگومی اجازه هیچ فرصتی را به نروژ نداد. به این ترتیب، مسیر نروژ در مرحله یک‌هشتم نهایی متوقف شد.
سال‌های سقوط و بازگشت
نروژ پس از آن برای مدتی کوتاه مسیر رو به رشد خود را ادامه داد و تا یورو 2000 پیش رفت اما پس از آن وارد دوره‌ای طولانی از گمنامی شد. در این سال‌ها بارها در مقدماتی جام جهانی و یورو با ایتالیا روبرو شد و اغلب نیز شکست خورد. یادآوری این نتایج تلخ از جمله در مقدماتی جام جهانی 2006 و یورو 2016 نشان می‌دهد که ایتالیا برای نروژ فراتر از یک حریف، گرهی تاریخی بوده است.
این حلقه شکست‌ها سرانجام تابستان 2025 گسسته شد؛ آن هم با پیروزی خیره‌کننده 3 بر صفر نروژ برابر ایتالیا. این نتیجه نه تنها نشانه احیای فوتبال نروژ بود، بلکه آنها را بسیار نزدیک به کسب رتبه نخست گروه و صعود مستقیم به جام جهانی 2026 کرد. اکنون ایتالیا باید از مسیر پلی‌آف عبور کند، مسیری که اخیراً برای این تیم پرآسیب شده است؛ بنابرین احتمال تجربه سومین غیبت پیاپی در جام جهانی کاملاً وجود دارد؛ اتفاقی حیرت‌انگیز برای کشوری با چنین اعتبار و تاریخ فوتبالی.