پیام خراسان - نشست معرفی و رونمایی تصحیح جدید «تاریخ رشیدی» یکی از ارکان تاریخ‌نگاری آسیای میانه، با مشارکت پژوهشگران ایرانی و دیپلمات‌های قزاقستان در مرکز همایش‌های بین‌المللی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران برگزار شد.
به گزارش خبرگزاری صدا وسیما ، سخنرانان این نشست بر ظرفیت این اثر برای توسعه همکاری‌های علمی میان تهران و آستانه تأکید کردند و پیشنهاد ترجمه کتاب به زبان قزاقی در مدارس و دانشگاه‌ها مطرح شد. پژوهشگران نیز ویژگی‌های نسخه‌پژوهانه و ارزش‌های فرهنگی این اثر را تشریح کردند.
اونالبایف، سفیر قزاقستان در ایران این اثر را بخشی از هویت تاریخی مردم منطقه دانست و با اشاره به اهمیت منطقه‌ای این اثر گفت: «تاریخ رشیدی برای ما فقط یک متن تاریخی نیست؛ این کتاب بخشی از هویت فرهنگی و سیاسی مردم قزاقستان و آسیای میانه را روشن می‌کند. این اثر نشان می‌دهد که چگونه سرزمین‌های ما، یک میراث مشترک دارند و می‌توانند گذشته را با هم روایت کنند. دکتر علی محمدی با زحمتی طولانی و علمی، نسخه‌ای دقیق از این کتاب عرضه کرده است؛ نسخه‌ای که بر اساس منابع متعدد در هند، ازبکستان، انگلستان، روسیه و دیگر کشورها شکل گرفته و برای پژوهشگران ما بسیار ارزشمند است.»
علی محمدی، مصحح کتاب، در توضیح چالش‌های تصحیح نسخه و ویژگی‌های اثر گفت: «میرزاحیدر کتابش را در کشمیر، در دوره‌ای پرفرازونشیب نوشت؛ دوره‌ای که با حکومت صفوی هم‌زمان بود و همین باعث شد کتاب در ایران کمتر نسخه‌نویسی شود. بسیاری از نسخه‌های معتبر در کشمیر و هند باقی ماندند و نسخه‌های ایرانی محدود بودند. تصحیح این کتاب صرفاً مقابله چند نسخه نبود؛ سال‌ها باید دنبال نسخه‌ها می‌گشتم، با منابعی مثل ظفرنامه یزدی مقابله می‌کردم و گاهی لازم بود نسخه‌های فرعی، رساله‌ها و حتی ترجمه‌های قاجاری را کنار هم بگذارم تا به متن اصلی نزدیک شوم.»
وی افزود: «تاریخ رشیدی فقط تاریخ نیست. این کتاب معجونی از هنر، تصوف، قوم‌نگاری، سیاست، خاطره‌نگاری و تجربه زیسته است. از موسیقی‌دانان هرات گرفته تا نگارگران، خطاطان، آداب سلطنت، آئین‌های عرفانی و روایت‌های میدانی از قبایل آسیای میانه، همه در آن حضور دارند. یکی از یافته‌های مهم من این بود که رساله آداب سلطنت در نسخه‌های قدیم به‌اشتباه به میرزاحیدر نسبت داده شده بود، درحالی‌که نویسنده اصلی آن محمد قاضی است. این‌ها تنها نمونه‌ای از ده‌ها نکته‌ای است که نشان می‌دهد چرا این تصحیح بیش از 20 سال زمان برد.»
در بخش پایانی نشست، دکتر داریوش رحمانیان با تجلیل از تلاش علمی مصحح گفت: «تصحیح تازه تاریخ رشیدی نتیجه کار طاقت‌فرسا و علمی دکتر محمدی است و باید آن را دستاوردی ارزشمند دانست. این کتاب گنجینه‌ای از اطلاعات تاریخی، فرهنگی، اجتماعی و حتی انسان‌شناختی است: از رساله‌های ناشناخته عرفانی گرفته تا گزارش‌های دقیق درباره خوراک، پوشاک، روابط انسانی و باورهای مذهبی مردم تبت و تجربه‌های روزمره جوامع منطقه.»
وی افزود: «میرزاحیدر بر زبان فارسی تسلطی قابل توجهی دارد، اما باید توجه داشت این امر معجزه نیست؛ فارسی در آن دوره زبان میانجی آسیای میانه بود. تاریخ رشیدی سندی استثنایی از تاریخ مغول و میراث فرهنگی منطقه و این تصحیح جدید گامی مهم در پژوهش‌های آینده است.»
در پایان مراسم، غلامرضا امیرخانی، رئیس سازمان، به همراه اونالبایف، سفیر قزاقستان، با همراهی علی محمدی، مصحح اثر، از نسخه سه‌جلدی تازه‌تصحیح‌شده «تاریخ رشیدی» رونمایی کردند.