پیام خراسان - نشست هم اندیشی «مسئله کاغذ» در مجموعه فرهنگی سرچشمه برگزار شد.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری صدا و سیما ، نشست هماندیشی مسئله کاغذ با محوریت مدیریت بحران تا تقویت تولید ملی با حضور جمعی از فعالان این حوزه برگزار شد.
تعدادی از مدیران فرهنگی دولت گذشته و فعلی، تعدادی از نمایندگان کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی، نماینده سازمان بازرسی کشور، تولیدکنندگان و ناشران افرادی بودند که در این جلسه حضور داشتند.
اضلاع متعدد مسئله کاغذ از نگاه رئیس مجمع ناشران انقلاب اسلامی
ابتدای نشست مسئله کاغذ با حضور و سخنان رئیس مجمع ناشران انقلاب اسلامی همراه بود .
آقای میثم نیلی در این جلسه گفت : ساختار و ترکیب این جلسه نیز نشان می دهد که مسئله کاغذ، اضلاع متعددی دارد و نفس دور هم جمع شدن برای حل مسئلهای از مسائل کشور حتماً مبارک است؛ بهویژه اینکه افرادی که جمع میشوند انگیزه برای پیشرفت کشور داشته باشند. مسئله کاغذ هم مشکل ناشران و تولیدکنندگان است و هم خوانندگان و همه عناصری که در چرخه اقتصادی و فرهنگی حوزه نشر حضور دارند.
وی افزود : این جلسه دارای اضلاع متعددی است که یکی از مهمترین آنها، بخش مدیریتی کشور بهویژه مدیران دولتی فعال در حوزه فرهنگ به شمار میرود. نمایندگانی از دولت سیزدهم به ریاست شهید آیتالله رئیسی و همچنین دولت چهاردهم در این نشست حضور دارند.
رئیس مجمع ناشران انقلاب اسلامی گفت: از دیگر اضلاع این نشست، دستگاههای رسمی نظارتی کشور هستند که نمایندگانی از مجلس شورای اسلامی، قوه قضائیه و سازمان بازرسی کل کشور در این جلسه حضور یافتهاند.
آقای نیلی همچنین ناشران و تشکلهای مصرفکننده کاغذ را از اضلاع مهم این نشست دانست و گفت: ناشران بهعنوان مصرفکنندگان اصلی کاغذ، بهصورت مستقیم با مسائل این حوزه مواجهاند و نقش مؤثری در طرح دقیق مشکلات و ارائه راهکارهای عملی دارند.
وی افزود: هدف از برگزاری این جلسه، ایجاد همفکری میان اضلاع مختلف و دستیابی به راهحلهایی است که بتواند در کوتاهمدت به نتایج ملموس، چه در حوزه ساماندهی بازار کاغذ و چه در زمینه کنترل و تثبیت قیمتها، منجر شود.
احمدوند و ارائه راه حل های پیشنهادی به دولت
معاون فرهنگی دولت شهید رئیسی نیز با اشاره به این که هدف از این جلسه همفکری برای پیدا کردن راههای پیشنهادی به دولت است، گفت: قیمتها روزافزون است و موجودی کاغذ اعلام شده که کم است و شرایط ناشران برای دسترسی به کاغذ خوب نیست و شرایط تولید داخل هم مطلوب نیست. باید فکری کرد که کاغذ مورد نیاز برای چاپ 110 میلیون نسخه کتابی که در سال منتشر میشود، چگونه باید تامین شود؟
وی افزود : موضوعی که امروز درباره آن گفتوگو میکنیم، از مسائل تعیینکننده حوزه نشر است و هدف از این نشست، دستیابی به پیشنهادهایی کاربردی است که بتواند در شرایط موجود، مبنای تصمیمسازی و اقدام مؤثر دولت قرار گیرد.
احمدوند با تشریح وضعیت فعلی بازار کاغذ گفت: روند افزایشی قیمتها، محدود بودن عرضه و دشواری دسترسی ناشران به کاغذ، شرایطی را ایجاد کرده که امکان برنامهریزی پایدار را برای فعالان نشر با مشکل مواجه کرده است. در کنار این موضوع، تولید داخلی کاغذ نیز با محدودیتهایی روبهروست و همین مجموعه عوامل، ضرورت اتخاذ تدابیر جدی را دوچندان میکند.
وی با اشاره به آمار تولید کتاب در کشور افزود: سالانه هزاران عنوان کتاب با تیراژی قابل توجه در کشور منتشر میشود و این حجم از تولید، نیاز مستمر و گستردهای به کاغذ دارد. در چنین شرایطی، این سؤال مطرح است که مسیر تأمین این نیاز چگونه باید طراحی شود و چه سازوکارهایی برای تقویت تولید داخلی، مدیریت واردات و ساماندهی بازار لازم است.
معاون فرهنگی دولت سیزدهم در ادامه تأکید کرد: حل مسئله کاغذ بدون تعیین دقیق وظایف بخشهای مختلف امکانپذیر نیست و لازم است نقش دولت، نهادهای عمومی و بخش خصوصی بهصورت شفاف مشخص شود تا با تقسیم مسئولیتها، زمینه دستیابی به نتایج عملی فراهم شود.
دولت شهید رئیسی دوران شکوفایی کاغذ مازندران
روغنی، رئیس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوا، نیز در بخش دیگری از این نشست با یادی از شهید رئیسی گفت: بهترین دورهای که شاهد بودیم که دولت با تمام قوا حاضر بود تا مشکل کاغذ را حل کند، دوره دولت شهید رئیسی بود. واقعاً این دولت کاری نکرد، قصد گلایه ندارم اما در دولت سیزدهم توان و بضاعت کشور بررسی شد و به این نتیجه رسیدیم که حداقل تولید کاغذ تحریر در آن زمان، حداقل 80 هزار تن است. کار شروع شد و مسئولان به ویژه آقای مخبر به عنوان معاون اول رئیس جمهور، هر یک ماه یکبار جلساتی را برگزار میکرد و صاحبان صنایع دغدغههای خود را میگفتند.
وی افزود : در آن دوران ما شاهد شکوفایی کارخانه مازندران بودیم، کارخانه زاگرس داشت به مرحله تولید میرسید و دیبای شوشتر کار خود را آغاز کرده بود. رکوردی در آن زمان ثبت شد و کارخانه مازندران در آن زمان توانست فقط 65 هزار تن کاغذ تولید و بخشی از نیاز کشور را رفع کند. از سوی دیگر دولت وقت تلاش کرد تا تأمین مالی کارخانه زاگرس را انجام دهد.
به گفته روغنی؛ در حال حاضر پروژههای جنوب تقریباً نیمهمتوقف است و امید چندانی برای آینده ندارد. برای کارخانه مازندران ناترازیها سبب شده تا تمام صنعت تقریباً با 30 درصد وارد میدان شود.
رئیس سندیکای تولیدکنندگان کاغذ و مقوا یادآور شد: وقتی فضا باز میشود، رغبت به سمت واردات هست. اصلاً مخالف واردات نیستیم اما اگر به ظرفیت توان داخل نگاه کنیم، میتوانیم بالای 200 هزار تن کاغذ تحریر تولید کنیم.
وی با بیان اینکه ناشران از تولید داخل گلایه هم دارند، افزود: ماهیت انقلاب، فرهنگی است و ناشران بخش مهمی از این عرصه هستند. اگر بتوانیم جلسات قبل را تکرار کنیم، این ظرفیت در کشور وجود دارد که بخشی از نیاز کشور را مرتفع کند. 25 سال است که برای تولید کاغذ تحریر جنگیدیم تا بتوانیم این نقیصه را در کشور برطرف کنیم. اگر از سوی وزارتخانهها حمایت صورت گیرد_ مشروط به رفع موانع مانند مشکلات ارزی_ میتوانیم حتماً از ظرفیتهای داخلی برای تولید کاغذ بهره ببریم.
روغنی در پاسخ به این پرسش که در حال حاضر توان تولید داخل چقدر است، گفت: اگر ظرفیتهای جنوب فعال شود، میتوان بالای 200 هزار تن تولید کرد. اما در حال حاضر 10 تا 12 هزار تن توان تولید در کشور وجود دارد.
معاون سابق وزارت صمت با اشاره به تامین کاغذ کتابهای درسی با کاغذ تولید داخلی یادآور شد: وزارت آموزش و پرورش در آن زمان اعلام کرد که به ما سهمیه ارزی دهید تا کاغذ مدارس را وارد کنیم، با پیشنهاد وزیر وقت، بنا شد کاغذ کتابهای درسی از طریق کاغذ تولید داخل تامین شود.
وی ادامه داد: در سال اول 30 هزار تن و در سال دوم 50 هزار تن کاغذ مورد نیاز آموزش و پرورش تامین و کل کتابهای درسی کشور با تولید داخل مرتفع شد. این مسیر موج خودباوری را در کشور ایجاد کرد و به این نتیجه رسیدیم که اگر مبانی دنبال شود، میشود در حوزههای دیگر هم به خودکفایی رسید.
تکمیل مراحل کارخانه کاغذ سازی تا 92 درصد در دولت شهید رئیسی
شهامت، نماینده کارخانه زاگرس، در این نشست با بیان اینکه مراحل تکمیل کارخانه 92 درصد پیش رفته و الان لنگ یک برق است، گفت شرکت برق استان میگوید من فقط در زمستان به شما برق میدهم و تابستان این امکان وجود ندارد. ماشینآلات خط تولید تامین شده و میزان پیشرفت را وزارت صنعت عنوان کرده که 97 درصد است. رفع این موانع، نیازمند حمایت است. در دولت شهید رئیسی ارادهای برای حمایت بود، اما الان خیر.
او با بیان اینکه ماشینآلات اصلی را بدون انتقال ارز آوردیم، افزود: حتی شرکت برق ما را ملزم کرد که پست اختصاصی با هزینه 100 میلیارد تومان زدیم، با این حال میگوید ما نمیتواینم برق را تامین کنیم؛ این در حالی است که نیاز ما تنها 10 مگاوات است.
تغییر خط تولید کارخانه کاغذ
میثم نیلی نیز در ادامه توضیحات شهامت، گفت: خسارتی را چند سال قبل در خصوص کاغذ پارس دیدم؛ به این صورت که کارخانه خصوصی شد و فردی از قم آمد و کارخانههای پارس و کارون را برداشت. یکی دو سال هم خوب کار کرد اما بعد خط تولید را تغییر و تبدیل به تولید لوازم یکبار مصرفسازی مانند کاسه و لیوان کرد. بعد از این اتفاق، دیگر نتوانستیم کارخانه را به مسیر اصلی خود برگردانیم؛ و چون بورسی هم شده بود، میگفت سهامداران دیگر اجازه نمیدهند؛ چون سود کاغذ تحریر کمتر است.
او ادامه داد: چرا این اتفاق افتاد؟ چون مدیریت استان این کار را کرده بود. این قصه برای سال 95 است. درباره کارخانه زاگرس هم دارد چنین اتفاقاتی میافتد، در جلسات رسمی به مدیریت کارخانه گفته میشود که خط تولید را عوض کنید، ما به کاغذ تحریر نیاز نداریم. در حضور استاندار این حرفها زده میشود، به جای اینکه چند درصد باقیمانده را نهایی کنند و پزش را بدهند، میگویند برو خط را عوض کن!
نیلی افزود: هرچه کارخانه نیاز داشت، خود آقای شهامت پیگیری کرد. آن کسی که باید چکش اجرایی بزند، جلو نمیآید و اینجا ما نیاز به ابزارهای دیگری داریم.
چاپ کتابهای درسی با کاغذ ایرانی
محمدجعفر فردحسینی، مدیرعامل کارخانه مازندران، در بخشی از نشست با بیان اینکه این شرکت در خاورمیانه منحصر به فرد است، گفت: ظرفیت تولید کارخانه 185 هزار تن و کاغذ تحریر 85 هزار تن است اما به خاطر شرایط به کمتر از این میزان رسیدهایم.
وی ادامه داد: کارخانه در حال حاضر، 1500 نفر نیروی متخصص بومی دارد، و در این سالها به خاطر نوسانات تعدیل نیرو انجام ندادیم و فراز و فرودها را سهامداران به جان خریدند اما از نظر سرمایه در گردش تحت فشار هستیم.
وی با بیان اینکه ما از دو جهت دچار تحت فشار هستیم، ادامه داد: ما بین دو قدرت چانهزدگی که از ناحیه تأمینکنندگان و خریداران داریم، داریم له میشویم.
مدیرعامل کارخانه مازندران از قرارداد جدید با آموزش و پرورش برای تامین کاغذ مورد نیاز کتابهای درسی خبر داد و گفت: قرار است قرارداد تامین کاغذ کتابهای درسی با میزان 35 هزار تن را با وزارت آموزش و پرورش نهایی کنیم.
فردحسینی یادآور شد: اما مسئله این است که قرارداد را با قیمت روز میبنیدم، و ما باید هشت ماه بعد به آن متعهد باشیم.
او با اشاره به اهتمام کارخانه برای ارتقای کیفیت تولید گفت: آنچه را که قابل قبول هست و مطلوبی که استاندارد میگوید، اخذ کرده و تلاش داریم به سطح جهانی نزدیک شویم و اندک صادراتی را داشته باشیم تا در رقابت جهانی خود را محک بزنیم.
رسایی، نماینده مجلس شورای اسلامی، در ادامه این نشست، تاکید کرد: مسئله اصلی این است که کاغذ را به عنوان کالای راهبردی بشناسند و اردهای باید باشد تا موانع موجود در این زمینه رفع شود.
این نماینده از تشکیل کمیته کاغذ در کمیسیون فرهنگی مجلس خبر داد و یادآور شد: همچنین قرار شده که در سفر استانی، مجموعه کارخانه زاگرس را در سفر استانی از نزدیک بررسی کنیم. تلاشها در جریان است تا کاغذ داخلی تقویت شود و به جایگاه قبلی خود برگردد.
کاهش 30 درصدی واردات کاغذ
امید سلیقه، معاون دفتر صنایع نساجی وزارت صمت، در بخش دیگری از این نشست با اشاره به واردات کاغذ در هشت ماه گذشته و تخصیص ارز مورد نیاز برای آن گفت: در مجموع 240 میلیون دلار برای واردات کاغذ تحریر نیاز است و تقریباً ماهی 20 میلیون دلار برای تامین ارز برای این حوزه نیاز داریم.
او با بیان اینکه در هشت ماه امسال، با کاهش 30 درصدی واردات کاغذ مواجه بودهایم، افزود: براساس آخرین اطلاعات(23 آذرماه)، در سال گذشته میزان 149 میلیون دلار برای واردات کاغذ تخصیص داده شده بود که از این میزان، 155 میلیون دلار تامین شد. در سال جاری، 180 میلیون دلار تخصیص و از این میزان، 152 میلیون دلار تامین ارز صورت گرفت؛ یعنی از منظر تخصیص 20 درصد بیشتر و از منظر تامین، 2 درصد منفی بوده است.
به گفته معاون دفتر صنایع نساجی وزارت صمت؛ بخشی از این کاهش به دلیل عدم تأمین ارز و بخشی دیگر به این دلیل است که برخی از تاجران، براساس اولویت، تخصیص ارز دریافت کردند اما بعد از تخصیص، با ویرایش کالای دیگری را وارد کردند. با توجه به این امر، برای جلوگیری از این اقدام، جلوی ویرایشها را گرفتیم.
او با اشاره به مذاکرات صورت گرفته با ستاد تنظیم بازار کشور، افزود: بنا شد تأمین ارز درخواستهای بالای 140 روز به زودی انجام شود و مابقی، هرکدام را که از سمت ارشاد تایید شد، با معرفی این وزارتخانه، تأمین ارز صورت گیرد.
چطور برای تغییر کاربری برق دارید برای کاغذ نه؟!
خضریان، نماینده مجلس، نیز در بخش دیگری از این نشست به مسئله کارخانه زاگرس اشاره و بر شکایت از دستگاههای متولی برای ترک فعل تأکید کرد و گفت: مسئولان متولی امر همصدا شوند که چطور برای تغییر کاربری برق دارید، برای تولید کاغذ ندارید؟!
او با بیان اینکه در مسئله کاغذ باید به بالانس در طرفین برسیم که هم ناشر و هم تولیدکننده و هم واردکننده به سود برسند، یادآور شد: مجمع ناشران انقلاب این امر را پیگیری کند تا ظرفیت بخشهای مختلف بررسی شود. مسئله این است که نه میتوانیم واردکننده را سرکوب کنیم و نه تولیدکننده را.
به گفته این نماینده مجلس؛ یک هفته گذشته بازار کاغذ بازار پرالتهابی بود. باید بررسی شود که دستگاههای مختلف چه الزاماتی باید در این زمینه داشته باشند؟ در کمیسیون اصل 90 این ظرفیتها بررسی شود تا هم تولیدکننده و هم واردکننده و هم ناشر متضرر نشوند. از سوی دیگر، باید یارانهها را به صورت هدفمند به سمت حمایت از تولید داخل سوق دهیم.
همکاری با چین برای تولید کاغذ
ایزدخواه، دیگر نماینده مجلس حاضر در این جلسه نیز بحث شرکتپروژهها را مطرح و بر استفاده از این ظرفیت در زمینه حمایت از تولید کاغذ داخل و راهاندازی کارخانه زاگرس تأکید کرد.
موضوع دیگری که ایزدخواه مطرح کرد، جلب حمایت سرمایهگذار خارجی و همکاری با چین در این زمینه بود؛ امری که به گفته او در حال حاضر در زمینه قطعهسازی خودرو در حال انجام است.
او با اشاره به تدبیر برنامه هفتم توسعه برای توسعه حوزههای مختلف صنایع گفت: دولت در چهارچوب برنامه هفتم توسعه، مکلف شده است در سال نخست اجرای این برنامه، نقشه راه توسعه صنایع مهم کشور را تدوین و ارائه کند. دست در اندرکاران باید برای صنعت کاغذ نیز باید بهعنوان یک حوزه راهبردی، پیگیر تدوین استراتژی مشخص در این زمینه باشند.
کلیدی ترین مسئله کشور تولید است
حسنعلی محمدی، نماینده مجلس، نیز در بخشی از این نشست گفت: بنده بهعنوان مسئول کمیته حمایت از تولید ملی مجلس عرض میکنم که امروز دغدغه تولید، مسئلهای مشترک در تمام حوزههای تولیدی کشور است؛ نه فقط در کاغذ، بلکه در سیم و کابل، لاستیک، لوازم خانگی و سایر صنایع. شاید 4 یا 5 درصد مسائل، فنی و تخصصی هر صنعت باشد، اما حدود 95 درصد مشکلات تولید در کشور کاملاً مشترک است.
او با بیان اینکه امروز حال تولید در کشور خوب نیست، افزود: این را نه از روی گزارش کاغذی، بلکه با اشراف میدانی و حضور مستمر در میان تولیدکنندگان عرض میکنم. هفتهای چندین جلسه با فعالان تولید دارم و شخصاً درگیر مسائل آنان هستم. تولید، عامل اصلی تحقق رشد اقتصادی 8 درصدی است که سالهاست مورد تأکید قرار گرفته. شعارهایی مانند جهش تولید و سرمایهگذاری برای تولید، نشان میدهد که کلیدیترین مسئله امروز کشور، تولید است. دور کردن بخش خصوصی از میدان تولید، خیانت به اقتصاد کشور است.
به گفته او؛ عوامل تولید شامل منابع مالی، زیرساختها، دانش فنی و مجوزهاست؛ اما متأسفانه امروز تکتک این عوامل با چالش مواجهاند. برخوردهای نامناسب برخی ادارات، گمرکات و نظام مالیاتی با تولیدکننده باعث شده بسیاری از فعالان اقتصادی یا کار را تعطیل کنند یا از ادامه مسیر منصرف شوند.
این نماینده مجلس با بیان اینکه در حوزه منابع مالی نیز وضعیت تسهیلات بانکی مناسب نیست، اضافه کرد: مشکلات زیرساختی مانند زمین، برق و گاز و ناترازی انرژی، تولید را زمینگیر کرده است. دانش فنی و ماشینآلات، بروکراسی پیچیده و صدور مجوزها نیز همگی مانع تولید شدهاند.
محمدی با بیان اینکه اگرچه تحریم خارجی وجود دارد، اما بسیاری از تولیدکنندگان معتقدند که بیش از تحریم خارجی، دچار تحریم داخلی هستند، گفت: در حوزه کاغذ نیز همین وضعیت حاکم است. بنده بههیچوجه نمیپذیرم که با بهانههای مختلف، تولید داخلی کاغذ را متوقف یا تضعیف کنیم. مشکل اصلی کشور، پس از همه بررسیها، ناهماهنگی بین دستگاهها و نبود اراده و باور واقعی به تولید داخلی است. اگر به سمت حمایت واقعی از تولید داخلی و بخش خصوصی حرکت نکنیم، تحقق رشد اقتصادی 8 درصدی در برنامه هفتم ممکن نخواهد بود.
از زبان ناشران
بخش دیگری از این نشست به طرح دغدغههای ناشران در زمینه تامین کاغذ و قیمت آن اختصاص داشت. نادر قدیانی، مدیر انتشارات قدیانی در بخشی از این نشست، تفاضل اندک قیمت کاغذ داخلی و خارجی را مطرح کرد و گفت: قیمت کاغذ تولید داخل با کاغذ چینی با کیفیت فاصله کمی دارد و ناشر ترجیح میدهد که کاغذ باکیفیت خارجی را استفاده کند.
مهدی محمدی، مدیر نشر معارف، نیز در ادامه دو مسئله قیمت و کیفیت کاغذ داخلی را مطرح کرد و گفت: در روند تولید کاغذ در کارخانه مازندران از سفیدکننده استفاده میشود که این امر، قیمت نهایی را افزایش میدهد.
او با توجه به اقبال بازار به سمت کاغذ کرمرنگ، حذف مواد سفیدکننده را هم در قیمت نهایی و هم در جذب مصرفکننده موثر دانست.
محمدی در ادامه به اهمیت حمایت از کاغذ ایرانی اشاره و اضافه کرد: ناشران در سالهای گذشته تلاش کردهاند حامی تولید داخل باشند. بخشی از مصرف نشر معارف در برههای از این طریق و در راستای تاکید رهبر معظم انقلاب تامین شد؛ آن هم در شرایطی که اقبال عمومی به این کاغذ کم شده بود.
مدیر نشر معارف، قیمت، شاخصهای فنی، چاپپذیری و تولید داخل بودن را از جمله مزیتهای این نوع کاغذ عنوان کرد.
قیمت کاغذ تحریر نسبت به سال گذشته در همین زمان ۹۰ درصد افزایش داشته که روند چاپ و نشر کتاب را مختل کرده است.