پیام خراسان - محسن جوادی با تأکید بر نقش بنیادین کتاب در هویت ملی و آینده فرهنگی کشور گفت: کتابخوانی فقط مسئله کاغذ و قیمت نیست، بلکه نیازمند پیوند مجموعهای از عوامل فرهنگی، اجتماعی و نهادی است.
به گزارش خبرگزاری صدا وسیما ، محسن جوادی معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، در نشست همافزایی نهادهای فرهنگی برای تقویت جشنوارههای کتابخوانی با تأکید بر جایگاه کتاب در هویت ملی افزود: کتاب و کتابخوانی علاوه بر زنده نگهداشتن هویت ملی، میتواند نقطه اشتراک همه ما باشد و نگاه ما به آینده نیز بر پایه دانایی و کتاب شکل میگیرد.
وی با اشاره به دغدغههای مطرحشده درباره کمتوجهی به زبان و ادبیات فارسی، تعطیلی کرسیهای زبان فارسی در خارج از کشور و فراموشی متون کلاسیک، گفت: در چند نشست، چهرههای برجسته ادبیات ایران را گرد هم آوردیم و در نهایت یک بسته سیاستی و شش برنامه اجرایی به تصویب رسید.
جوادی از راهاندازی دفتر شعر و ادبیات و زبان فارسی بهعنوان یکی از ادارات کل معاونت فرهنگی در آینده نزدیک خبر داد و افزود: در کنار ادبیات کلاسیک، به ادبیات معاصر نیز پرداخته شد و به جمعبندی رسیدیم که اگر این نشستها بتواند به استخراج پنج یا شش محور مشخص برای ترویج کتابخوانی منجر شود، مسیر پیشرو شفافتر خواهد شد.
او با تأکید بر اینکه مسئله کتابخوانی صرفاً به کمبود کاغذ محدود نمیشود، تصریح کرد: در دورههایی کتاب ارزان و فراوان بوده، اما لزوماً شاخص کتابخوانی بالا نرفته است؛ بنابراین باید عوامل مختلف فرهنگی، اجتماعی و اجرایی در کنار هم قرار گیرند.
در ادامه علیرضا نوریزاده، مدیرکل مؤسسات و صنوف فرهنگی، با اشاره به تجربههای موفق فرهنگی تأکید کرد: هر جا که کتاب وارد متن زندگی انسانها شده، افزایش مشارکت و ارتقای نشاط اجتماعی را شاهد بودهایم.
وی با بیان اینکه در نظام فرهنگی کشور همواره تلاش شده عدالت و توسعه بهصورت توأمان دنبال شود، افزود: عدالت باید هم توزیعی و هم فرهنگی باشد و توسعه نیز بر اساس شاخصهای فرهنگی معنا پیدا کند.
نوریزاده کتاب را ابزاری توانمندساز در مسیر توسعه فرهنگی دانست و تصریح کرد: نباید به کتاب صرفاً به چشم یک کالای مصرفی نگاه کرد.
وی با اشاره به اقدامات زیرساختی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه کتاب، از جمله برگزاری نمایشگاههای متعدد و بهویژه نمایشگاه بینالمللی کتاب تهران، گفت: اکنون زمان آن رسیده که از مرحله زیرساخت به سمت ترویج کتابخوانی حرکت کنیم و این مسیر بدون همافزایی میان دستگاهها و نهادهای مرتبط ممکن نیست.
او هدف این جلسه را سیاستگذاری و برنامهریزی دانست و افزود: در معاونت فرهنگی گامهایی برای ترویج کتابخوانی برداشته شده و امروز قصد داریم تصمیمات عملیاتی بگیریم تا جشنوارهها از فضای صرفاً رقابتی خارج شده و به جریانهایی پایدار، اثرگذار و منطبق با عدالت فرهنگی تبدیل شوند.
محمدمهدی متوسلی، معاون فرهنگی ـ اجتماعی مرکز مطالعات راهبردی سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور، با اشاره به گستره فعالیت شهرداریها و دهیاریها گفت: در کشور ۱۴۵۰ شهر و حدود ۴۰ هزار دهیاری وجود دارد و فضاهای فرهنگی متعددی در اختیار آنهاست؛ بهطوری که در حال حاضر ۴۵ سازمان فرهنگی ـ اجتماعی در سطح کشور فعالاند.
وی پیشنهاد کرد حوزه کتاب به دو بخش سختافزاری و نرمافزاری تقسیم شود و افزود: تجهیز کتابخانهها در حوزه سختافزاری و جشنوارهها در حوزه نرمافزاری قرار میگیرند و ما آمادگی مشارکت در هر دو بخش را داریم.
سعیدرضا جندقیان، کارشناس مرکز مطالعات راهبردی سازمان دهیاریها و شهرداریها نیز در این جلسه با تأکید بر نقش اجرایی این نهادها گفت: بخش عمده فعالیتهای فرهنگی در شهرها و روستاها توسط شهرداریها و دهیاریها انجام میشود و در حالی که دولت بیشتر نقش سیاستگذاری دارد، اجرای برنامهها بر عهده این سازمانهاست.
او با اشاره به اهمیت روستاها بهعنوان ماخذ تمدنی کشور افزود: هرچند ابزارهایی مانند باشگاههای کتابخوانی بسیار ارزشمندند، اما گاه بیش از محتوا به شکل و قالب توجه کردهایم. اگر حرکت کتاب و کتابخوانی را از روستاها آغاز کنیم، جامعهای با تنش کمتر و آمادگی فرهنگی بیشتر خواهیم داشت.
در ادامه، مهدی محسنی، معاون اقتصادی و فرهنگی مؤسسه خانه کتاب و ادبیات ایران، با ارائه گزارشی از فعالیتهای یکسال اخیر گفت: هرچند دورهای طلایی در ترویج کتابخوانی داشتهایم، اما این فعالیتها بیشتر دلی پیش رفته و نهادسازی لازم برای آن انجام نشده است.
وی از آغاز مجدد نمایشگاههای کتاب استانی پس از شش سال وقفه خبر داد و افزود: تمرکز این نمایشگاهها بر استانهای کمتر برخوردار بوده و خانه کتاب در تمام برنامهها نگاه ترویجی را دنبال میکند.
محسن زینالعابدینی، استاد دانشگاه شهید بهشتی و مروج کتابخوانی که دیگر فرد حاضر در این نشست بود با اشاره به تهدید زیستبوم کتابخوانی در جهان گفت: امروز موبایل در دست همه مردم است و باید از این فرصت استفاده کنیم. اپلیکیشنهای کتابخوانی موجود کمتر به محتوای مناسب توجه کردهاند و لازم است برنامههایی جذاب، مبتنی بر بازاریابی و روشهای نوین برای کتابخوانی طراحی شود.
سعید صوفی، مروج کتابخوانی، نیز با اشاره به محدودیت بودجه دهیاریها گفت: تجربه تفاهمنامه با شورای عالی استانها نشان داد هرگاه بودجه فرهنگی افزایش یافته، مشارکت در جشنوارهها نیز بیشتر شده و اکنون دوباره نشانههای رونق دیده میشود.
در بخش دیگری از نشست، حسن یعقوبنیا، مشاور معاونت فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، این جلسه را به فال نیک گرفت و گفت: انس شب گذشته ایرانیان با حافظ نشان میدهد که کتاب همچنان در زندگی مردم حضور دارد و میتوان با همین گفتوگوها فرهنگ غنی ایرانی را احیا کرد. وی نقش نهادهای دانشجویی را در این مسیر مهم دانست.
میرعظیمی، نماینده شورای فرهنگی عمومی کشور، با اشاره به سند ترویج فرهنگ کتابخوانی مصوب سال ۱۳۹۶ گفت: در این سند الزامات و راهکارهایی برای دستگاههای مختلف تعیین شده تا وظایف خود را در این حوزه بهدرستی انجام دهند.
سیامک محبوب، معاون توسعه و ترویج کتابخوانی نهاد کتابخانههای عمومی کشور، بر ضرورت استمرار برنامههای موفق تأکید کرد و گفت: باید برنامههای تدریجی را از قالب رویداد به سمت خدمت فرهنگی سوق دهیم و از ظرفیت کتابخانههای ثابت و سیار برای فعالیت مروجان کتاب استفاده کنیم.
اعظم جوشایی، مشاور حوزه زنان و خانواده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، با اشاره به نقش مادران در نخستین روایتهای کودکان، بر توجه ویژه به نقش زنان در ترویج کتابخوانی تأکید کرد و از برنامهریزی برای روستاهای عشایری و مرزی خبر داد.
معصومه پاپینژاد، معاون ستاد خانواده و زنان شورای عالی انقلاب فرهنگی، نیز از بازنگری اساسی مصوبات پیشین در سال ۱۴۰۲ و تدوین «سند ملی خواندن و ترویج مطالعه» خبر داد و گفت: در این سند برای ۲۱ نهاد تعیین تکلیف شده و ریاست کارگروه بر عهده وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی است.
نرگس نیازی، مسئول دبیرخانه روستا و عشایر کانونهای فرهنگی هنری مساجد، با اشاره به رویکرد مسجدمحوری و محلهمحوری دولت چهاردهم گفت: در بسیاری از روستاها تنها فضای در دسترس برای کتابخانه، مسجد است و امسال ۳۲۲۰ حلقه کتابخوانی در مساجد تشکیل شده است.
تهمینه حدادی، نویسنده و تصویرگر، کانونهای اصلاح و تربیت را از ظرفیتهای مغفول ترویج کتاب دانست و گفت: حتی اگر کتاب برای ده کودک معجزه کند، آینده ایران روشنتر خواهد شد.
عبدالقادر بلوچ، مروج کتابخوانی از روستای وشنام دری چابهار، با اشاره به تجربه موفق جشنوارههای دوستدار کتاب گفت: روستای ما از یک جلد کتاب داستان شروع کرد و امروز بیش از هفت هزار جلد کتاب دارد؛ تجربهای که نشان میدهد این طرحها میتوانند روستاهای دورافتاده را صاحب کتابخانه کنند.
فاطمه کلانتری، نماینده معاونت پرورشی و فرهنگی وزارت آموزش و پرورش، از اجرای غیررسمی زنگ کتابخوانی، برگزاری جشنوارههای فوقبرنامه و برنامههای تجهیز کتابخانهها بهویژه در روستاها و مناطق عشایری خبر داد.
در پایان، فروهر مدنی، مدیرکل آفرینشهای فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، با اشاره به مشارکت کانون در جام باشگاههای کتابخوانی، بر تنوع کتابها، مردمیسازی ترویج کتابخوانی و استفاده از ظرفیت کتابخانههای سیار در روستاهای دوستدار کتاب تأکید کرد.
در راستای تحقق عدالت فرهنگی، تمرکززدایی و ترویج کتابخوانی در میان اقشار مختلف جامعه، دبیرخانه رویدادهای کتابخوانی معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با هدف تقویت و توسعه جشنوارههایی، چون «روستاها و عشایر دوستدار کتاب»، «جام باشگاههای کتابخوانی کودک و نوجوان» و «پایتخت کتاب ایران»، نشست همافزایی و هماهنگی میان نهادها و وزارتخانههای مرتبط را با حضور نمایندگان دستگاههای مختلف و به مدیریت محسن جوادی، معاون امور فرهنگی، در سالن غدیر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار کرد.