بزرگنمايي:

پیام خراسان - بیرجند - بارندگی اخیر کویر تشنه خراسان جنوبی را نمناک کرد و لطافت و تازگی را بعد از ماه‌ها چشم‌انتظاری برای بارش باران به طبیعت این استان هدیه داد اما دغدغه خشکسالی همچنان پابرجاست.

خراسان جنوبی 2 دهه درگیر خشکسالی است و از مواهب خدادادی در این دیار کویری هیچ چیز به اندازه بارش باران و برف، مردم بخصوص کشاورزان و دامداران را خوشحال نمی‌کند حتی اگر به دلیل شرایط زیستی ما سیلاب به راه اندازد و باعث خسارت شود.
سامانه بارشی که هفته گذشته در خراسان جنوبی فعال شد، باران را در سراسر استان فرود آورد و پس از مدت‌ها رودخانه‌های فصلی را جاری کرد به طوری که بالا آمدن آب در رودخانه‌ها و آبنماها سبب اختلال در رفت و آمد خودروها شد.
گزارش‌های رسیده حاکی است مردم در برخی روستاهای شهرستان‌های سربیشه، قاینات، زیرکوه، درمیان و فردوس پس از خشکسالی‌های چندین ساله و کاهش شدید بارندگی‌ در سال آبی جاری، با نزول رحمت الهی در روزهای اخیر علاوه بر پخش شیرینی و پخت غلور به درگاه خداوند متعال سجده شکر به جا آوردند.
نزول رحمت الهی که در تمامی شهرستان‌های خراسان جنوبی مشاهده شد، علاوه بر تلطیف هوا، آبیاری مزارع و باغات به علت جاری شدن روان‌آب و سیلاب، آبگیری سدها و سازه‌‎های آبخیزداری را در پی داشت.
براساس اعلام اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی در بارندگی اخیر از 2 هزار و 200 سازه آبخیزداری استان بیش از هزار و 600 سازه آبگیری شد و میزان استحصال آب در این سازه‌ها طی 72 ساعت به 15 میلیون متر مکعب رسید که با توجه به اینکه این سازه‌ها در بالادست قنوات احداث شده در آینده نزدیک دبی آب قنوات در 700 روستای استان افزایش خواهد یافت.
تالاب کجی نمکزار نهبندان به عنوان جاذبه طبیعی و منحصر بفرد در جنوب استان و شرق کشور پس از گذشت پنج ماه از آخرین آبگیری و انتشار تصاویر خشک شدن آن، با بارندگی خوب هفته گذشته حدود 40 درصد آبگیری شد که علاوه بر تغییر وضعیت آب و هوای منطقه، نقش بسزایی در کاهش گرد و غبار حتی در کوتاه مدت خواهد داشت.
البته این بارش‌ها که ماهیت آن در فصل بهار رگباری و نقطه‌ای است، به دلیل آسیب‌پذیری شهرها و روستاهای ما خسارت‌هایی از جمله تخریب راه‌ها و قنوات، تلفات دام، تخریب باغات و مزارع و آبگرفتگی برخی منازل مردم را نیز در پی داشت و باعث بسته شدن موقت محورهای مواصلاتی، قطعی برق و اختلال در رفت و آمد مردم شد.
ناگفته نماند که هشدارهای هواشناسی، مدیریت بحران، اطلاع‌رسانی رسانه‌ها و دهیاری‌ها در روزهای قبل از شروع بارندگی و برخی اقدامات پیشگیرانه در خراسان جنوبی از بروز خسارات بیشتر و تلفات انسانی جلوگیری کرده و آماده باش 123 تیم امدادی و عملیاتی نقش پشتیبان و موثری در این زمینه داشته است.
امداد و نجات در سیل طیف متنوع را شامل می‌شود از جمله مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان جنوبی شامگاه سه‌شنبه چهاردهم اردیبهشت در اوج بارش‌ها از محل مرکز کنترل عملیات جمعیت هلال احمر استان گفت: با توجه به جاری شدن سیلاب در این استان 40 خودرو که در محورهای مواصلاتی وارد آب شده بودند، توسط امدادگران و نجاتگران جمعیت هلال احمر رهاسازی شدند.
سید ابوالحسن میرجلیلی اظهار داشت: در چند روز گذشته بارندگی‌های قابل ملاحظه‌ای در استان به ثبت رسید که خوشحالی مردم را در پی داشت و تا این لحظه در خراسان جنوبی هیچ گونه تلفات جانی ناشی از سیلاب نداشته‌ایم.
برای اینکه شیرینی بارش باران به تلخی حوادث ختم نشود، 140 نیروی امدادی در 44 منطقه شهرستان‌های درمیان، قاینات، بیرجند، طبس، سربیشه، نهبندان، خوسف و فردوس به حادثه‌دیدگان از سیل و آبگرفتگی امدادرسانی کردند و 15 مفقودی حادثه سیل که در بارندگی‌های چند روز اخیر مسیر خود را گم کرده بودند با تلاش نیروهای هلال احمر پیدا و به مکان‌های امن منتقل شدند.
همچنین بر اثر سیلاب به 620 کیلومتر از راه‌های اصلی، فرعی و روستایی خراسان جنوبی حدود 50 میلیارد تومان خسارت وارد شد که تعداد 60 تیم عملیاتی با 200 نفر راهدار و 300 دستگاه انواع ماشین‌آلات راهداری سبک و سنگین برای بازگشایی و ترمیم راه‌های استان به کارگیری شدند.
هفته گذشته در مناطق مختلف خراسان جنوبی از چهار تا 72 میلیمتر بارندگی به ثبت رسید که آرین شهر با 72 میلیمتر رکورددار بارندگی‌های استان است و کمترین میزان بارندگی با چهار میلیمتر در ایستگاه دیهوک طبس به ثبت رسید.
میانگین بارندگی‌ خراسان جنوبی در سال آبی جاری با احتساب بارش‌های اخیر به حدود 60 میلمتر رسید که نسبت به مدت مشابه سال قبل 62.1 درصد و نسبت به بلندمدت 45.4 درصد کاهش دارد.
با این وجود همانگونه که استاندار خراسان جنوبی در نشست هفته قبل شورای حفاظت منابع آب استان عنوان کرد، بارش‌های اخیر استان اگرچه میانگین بارندگی‌ را در سال آبی جاری از 40 به 60 میلیمتر افزایش داد اما تاثیری بر منابع آبی نداشته است.
حمید ملانوری گفت: شرایط اقلیمی استان نشان می‌دهد که خراسان‌ جنوبی دائما گرفتار کم‌بارشی بوده و ترسالی‌های آن کم است لذا بهترین راهکار، مدیریت مصرف آب است.
خراسان جنوبی در پاییز و زمستان 99 جزو استان‌های کم‌بارش بود و هفته جاری و تا پایان اردیبهشت نیز بارندگی برای این استان پیش‌بینی شده است اما این بارش‌ها کاهش بارندگی امسال را جبران نخواهد کرد.
بارندگی‌ها طی 2 سال آبی - زراعی گذشته (اول مهر هر سال تا پایان شهریور سال بعد) نشان از افزایش مقطعی میزان بارش‌ها در این استان پهناور نسبت به سالیان ماقبل و میانگین بلندمدت داشت و این تصور را ایجاد کرد که خشکسالی خراسان جنوبی و شرق کشور رو به اتمام و این منطقه در آستانه ورود به دوران تازه ترسالی است.
تجربه زمستان کم‌بارش گذشته و فروردین امسال و در مجموع کاهش شدید بارندگی‌ها در سال آبی جاری، مُهر تاییدی بر تداوم بحران خشکسالی زد و این در حالی است که خراسان جنوبی اولین استانی بوده که سند سازگاری با کم‌آبی آن تدوین و تصویب شده است.
از طرفی حجم سالانه روان‌آب در استان خراسان جنوبی حدود 700 میلیون متر مکعب برآورد شده و با وجود اقدامات صورت گرفته، فقط 80 میلیون متر مکعب از آب‌های سطحی در پشت سازه‌های آبخیزداری مهار می‌شود.
ماهیت بارش‌های فصل بهار رگباری است و حجم زیادی روان‌آب را در لحظه داریم که فقط با ساخت و توسعه سازه‌های آبخیزداری می‌توان این حجم آب را جمع‌آوری و در سایر روزهای سال استفاده کرد.
به گفته کارشناسان آب، بارندگی‌ها در 2 سال گذشته و سال جاری تاثیری در تقویت سفره‌های آب‌های زیرزمینی این استان نداشته و کم‌آبی همچنان گریبانگیر شرق کشور و خراسان جنوبی است؛ بحرانی که اگر مدیریت نشود و منابع اندک موجود حفظ نشود، دسترسی به آب را برایمان سراب خواهد کرد.
تسریع در اجرای طرح انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان به خراسان جنوبی، بهینه‌سازی مصرف آب در بخش کشاورزی که بیشترین سهم مصرفی را در استان دارد، اصلاح شبکه‌های فرسوده آب، احداث سازه‌های آبخیزداری، افزایش اعتبارات برای کاهش اثرات خشکسالی و باروری ابرها راهکارهایی برای مقابله موثر با خشکسالی و کم‌آبی در کنار همکاری مردم برای صرفه‌جوبی در مصرف آب است.
خبرنگار ایرنا در خراسان جنوبی
برچسب‌ها
کم آبی بارندگی منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی بارش باران خشکسالی سیل
پروندهٔ خبری
بحران خشکسالی در ایران