پیام خراسان

آخرين مطالب

شاعری که دقیق ترین تقویم را برای ایرانیان به یادگار گذاشت/خیام منجم ایرانی را بیشتر بشناسیم مقالات

شاعری که دقیق ترین تقویم را برای ایرانیان به یادگار گذاشت/خیام منجم ایرانی را بیشتر بشناسیم
  بزرگنمايي:

پیام خراسان -

پیام خراسان


به گزارش خبرنگار گروه استان های باشگاه خبرنگاران جوان از مشهد، در نیشابور به سال 439 ه ق در خانه مردی خیمه دوز فرزندی به دنیا آمد که در زادگاه خویش به آموختن علم پرداخت و نزد عالمان و استادان برجسته آن زمان از جمله امام موفق نیشابوری علم زمان خویش را فراگرفت؛ که گرچه از روز‌های نوجوانی و کودکی او اطلاع دقیقی در دسترس نیست اما حاصل پختگی علمی و شخصیت ادبی او باعث شد که هزار سال بعد یعنی در روزگار ما 28 اردیبهشت در تقویم کشورمان به نام او یعنی روز بزرگداشت غیاث الدین ابوالفتح عمربن ابراهیم خیام نیشابوری نام گذاری شود.
بیشتر بخوانید
پرواز سیمرغ عطار از زمین تا وصال حقیقت‌/ گذر از سی مرغ وجود برای خداشناسی درون این دانشمند بزرگ در فلسفه و ریاضیات تبحر زیادی داشت به نحوی که برای نخستین بار در تاریخ ریاضی به نحو تحسین برانگیزی معادله‌ های درجه اول دوم تا سوم را دسته‌بندی کرد و سپس با استفاده از ترسیمات‌ هندسی مبتنی بر مقاطع مخروطی توانست برای تمام آن‌ها راه‌حل کلی ارائه کند.

پیام خراسان

خیام در دنیا دو چهره متفاوت دارد؛ خیام شاعر و خیام دانشمند
علیرضا سالم استاد و محقق ادبی می‌گوید: گرچه بین بیشتر مردم خیام به عنوان شاعر شناخته شده است و اما در بین اهل فضل و دانشمندان شخصیت علمی و دانشی خیام می‌چربد به شخصیت ادبی او آن هم به این دلیل که رباعیات خیام براساس بیشترین تحقیق و بررسی صورت گرفته تعداد اندکی هستند و به نظر می‌رسد که خیام فرصت کمتری برای سرودن شعر داشته و شاید در اوقات بیکاری رباعی می‌سروده است.
او می‌افزاید: بررسی آثار متعدد خیام نشان می‌دهد که به دانش‌ های گوناگون در زمان خودش مثل نجوم، فلسفه، ریاضیات، موسیقی، فیزیک، تاریخ، جغرافیا و ادبیات تسلط و احاطه کافی داشته اما در حوزه ادبیات و تاریخ سرآمد بوده است.
این استاد ادبیات ادامه می‌دهد: گرچه در منظر ادبی وقتی بخواهیم آثار خیام را بررسی کنیم جدا از رباعیات او که بسیار سلیل هستند، او قالب خیلی دلچسب و دل‌‎نشینی را برای بیان افکار و اندیشه‌ های خودش انتخاب کرده و دیگر جای حرفی به عنوان یک شخصیت ادبی برای خودش باقی نمی‌گذارد. اما کتاب نوروز نامه خیام هم خالی از لطف نیست و جدا از زیبایی‌های ادبی، این کتاب گرچه در حوزه ادبیات فارسی نوشته شده اما یک کتاب علمی است و با بررسی این کتاب توسط پژوهشگران و هرکس که مطالعه داشته باشد می‌تواند فلسفه جشن نوروز را بفهمد.
سالم در مورد سبک شعر این شاعر بیان می‌کند: خیام از آرایه‌ های رایج بین شاعران استفاد نکرده و شعر‌ها روان و به زبان ساده گفته می‌شد و خیام در این اشعار می‌گوید پیچیدگی‌ها، راز و رمز هستی، تنگنا‌های زندگی بشر، اتفاق‌هایی که در گذشته برای بشر رخ داده و اتفاق‌هایی که رخ می‌دهد را از خاطر ببرید و قدر لحظه‌ها را بدانید و به این دلیل است که امروزه رباعیات خیام برای ما بسیار دلچسب و دل نشین است و گمان می‌کنیم انگار کسی است که رو در روی ما از این موضوعات حرف می‌زند.

پیام خراسان

علیرضا خماریان مدیر انجمن نجوم نیشابور می‌گوید: در نیمه دوم قرن پنجم هجری سلطان جلال الدین ملک شاه سلجوقی به گروهی از دانشمندان به سرپرستی نابغه ریاضی آن روزگار یعنی حکیم عمر خیام نیشابوری دستور اصلاح تقویم را داد.
بیشتر بخوانید
سفر مجازی به نیشابور شهر فشرده‌ای از ایران بزرگ تصاویری زیبا از آرامگاه مخترع دقیق‌ترین گاه شمار جهان سفر مجازی به نیشابور فشرده‌ای از ایران بزرگ او می‌افزاید: خیام گروهی از منجمین و ریاضیدانان بزرگ آن روزگار را در گروه خودش جمع‌آوری کرد تا بتواند با کمک آن‌ها به انجام این محاسبات و اصلاح تقویم بپردازد منجمین گروه وظیفه داشتند تا زمان ورود خورشید به نقطه صفر دایرۀ البروجی و نقطه اعتدال بهاری را پیدا کنند که نیاز به رصد‌های بسیار فراوان در رصدخانه‌ های آنروز داشت که این کار در طی چهار سال انجام گرفت.
مدیر انجمن نجوم نیشابور ادامه می‌دهد: ریاضیدانان گروه باید ساز و کار‌های ریاضیاتی را برای سیستم کبیسه‌گیری گاه‌شماری خورشیدی ابداع می‌کردند تا بتوانند تقویم شمسی را در طبیعت ثابت نگه دارند. نکته قابل توجه در سیستم کبیسه‌گیری که خیام و گروهش به وجود آوردند این نقطه حیرت آور است که زمان چرخش دقیق زمین را به دور خورشید بسیار دقیق محاسبه کردند که توانستند سیستم کبیسه‌گیری بسیار دقیقی را ایجاد کنند که امروزه ما از همین سیستم کبیسه‌گیری برای تقویم شمسی استفاده می‌کنیم.
خماریان بیان می‌کند: تقویمی که خیام و گروهش به وجود آوردند به نام سلطان جلال الدین ملک شاه یعنی تقویم جلالی در سیتم مالی و اداری سلجوقیان مورد استفاده قرار گرفت و باعث موفقیت‌های زیادی در زمینه امور مالی و اداری سلجوقیان شد.
او با اشاره به اینکه خیام زیباترین، کامل‌ترین، دقیق‌ترین، بهترین و منطبق‌ترین تقویم با طبیعت در جهان را تدوین کرده است، تصریح می‌کند: تقویم جلالی 12 ماه سی روزه دارد یعنی 360 روز و پنج روز باقی مانده را به آخر ماه دوازدهم اضافه می‌کنند و بقیه ساعات و دقایق را به شکل یک روز کبیسه در هر چهار یا پنج سال اضافه می‌کنند در واقع نکته ظریفی که خیام و گروهش در ابداع سیستم کبیسه‌گیری در نظر گرفته بودند کبیسه‌های پنج ساله بود برخلاف همه تقویم‌های دنیا که امروزه از سیستم‌های کبیسه‌گیری چهار ساله استفاده می‌کنند تقویم شمسی ما علاوه بر استفاده از تقویم کبیسه‌گیری چهارساله ها، هر پنج سال یک بار یک سال کبیسه داریم.

پیام خراسان

آرامگاهی بر اساس شخصیت
محمد اسماعیل اعتمادی رئیس اداره میراث فرهنگی و گردشگری نیشابور می‌گوید: در سال 1338 بود که ساخت آرامگاه خیام توسط مهندس سیحون شروع شد و در اردیبهشت سال 1341 این مقبره به بهره‌برداری رسید و جنازه خیام از محل قبلی و با تشریفات خاصی در آرامگاه جدید دفن شد.
او می‌افزاید: در طراحی و ساخت آرامگاه خیام ابعاد مختلف علمی و ادبی خیام مدنظر قرار گرفت به نحوی که این آرامگاه 22 متر ارتفاع دارد و 10 پایه داشته که روی هرپایه 2 تا از رباعیات خیام به خط استاد عبدالرسولی توسط یکی از کاشی‌کاران اصفهانی کاشی‌کاری شده است و مجموعا 20 رباعی از رباعیات خیام روی آرامگاه نوشته شده است.

پیام خراسان

رئیس اداره میراث فرهنگی و گردشگری نیشابور ادامه می‌دهد: این بنا به گونه‌ای طراحی شده که می توانیم زیر سقف و وسط گنبد اجرام آسمانی را مشاهده کنیم که به علم ستاره‌شناسی خیام اشاره می‌کند و از طرفی دیگر هفت آبنما پیرامون ضلع شرقی آرامگاه ساخته شده که روی این آبنما به شکل خیمه است که به این اشاره دارد پدر این دانشمند خیمه دوز بوده است واز طرف دیگر تمام این خیمه‌ها به شکل مثلثات است و اشاره به رساله‌ای که خیام در رابطه با مثلثات دارد اشاره می‌کند. همچنین هفت آبنما پیرامون آرامگاه است که هفت نوت موسیقی را اجرا می‌کرده است و اشاره به رساله‌ای که خیام در باب موسیقی نوشته است دارد.
اعتمادی بیان می‌کند: در کف آرامگاه 360 سنگ به کار رفته که با خود سنگ قبر که به صورت منشور 5 ضلعی است می‌شود 365 قطعه که اشاره به تعداد روز‌های سال دارد و به این خاطر است که خیام دقیق‌ترین تقویم جهان را ابداع کرده است.
خیام شخصیتی فرا ملی دارد که نه تنها در ایران بلکه در تمام دنیا از او به عنوان های مختلف علمی و ادبی یاد می‌شود ولی حالا در تب و تاب این روزهای کرونایی برای دومین سال پیاپی مراسم بزرگداشت این شخصیت همه چیزدان به صورت مجازی برگزار می‌شود. با این تفاسیر جایگاه والای او در تاریخ ادبیات و علم ایران هیچ تغییری نکرده است و نام او همچنان بر تارک آسمان فرهنگ و ادبیات و نجوم می‌درخشد.
گزارشگر؛ سید روح الله حسینی
عکاس؛ مرتضی امین الرعایایی
انتهای پیام//ر. ح

لینک کوتاه:
https://www.payamekhorasan.ir/Fa/News/362523/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

توقیف 900 کیلوگرم پسته جنگلی قاچاق در صالح‌آباد

افتخارآفرینی دانش‌آموزان نخبه خراسان رضوی در المپیاد جهانی ریاضی 2025

کلنگ‌زنی آموزشگاه 6 کلاسه خیرساز در محله محروم بهشت تایباد

امدادرسانی به حادثه واژگونی نیسان با 12 مصدوم

میزبانی مشهد از برگزاری دوره کشوری نگه داری مجتمع های آموزشی ورزشی

اولویت های پژوهشی آموزش و پرورش خراسان رضوی با هدف کیفیت بخشی آموزشها و تحقق عدالت آموزشی تبیین شد

خادمین و خدمتگزاران به ساحت مقدس قرآن، نگهبانان عرصه دین و معنویت هستند

راهپیمایی جمعه‌های خشم و نصر در خراسان رضوی

تیم تربت حیدریه، نائب قهرمان دو و میدانی نوجوانان خراسان رضوی

اختصاص 8 میلیارد تومان برای اجرای طرح‌های آبخیزداری شیروان یافت

قدرت نظامی و اراده ملی پشت سر رهبری، عامل به زانو در آمدن دشمن

راهپیمایی مردمی جمعه‌های «خشم و نصر» ، در مشهد مقدس

راهیابی 96 دانش آموز خراسان جنوبی به جشنواره نوجوان خوارزمی

جنگ 12 روزه ثابت کرد مجامع بین‌المللی قابل اعتماد نیستند

نهالستان کاظم آباد بردسکن،پایگاه‌ کلیدی تولید نهال بیابانی در کشور ‌

پایان رقابت علمی داوطلبان نوبت دوم آزمون سراسری در خراسان رضوی

بازدید مدیرکل آموزش‌ و پرورش خراسان رضوی از حوزه برگزاری کنکور در دانشگاه فردوسی مشهد

چشم‌ انتظاری برای یاسمین در سی‌ امین یادواره شهدای دودانگه ساری

باید در برابر جنگ رسانه ای دشمن هشیار بود

آغاز ساخت هفتمین مدرسه به همت قرارگاه جهادی سردار سلیمانی در خراسان رضوی

رهبری حکیمانه ، اتحاد ملی و نیروهای مسلح مقتدر، مولفه های اصلی شکست دشمن

شورای آموزش و پرورش؛ محور همفکری و بهره‌برداری از ظرفیت‌های جمعی در ارتقای حوز  تعلیم و تربیت است

کنکور به ایستگاه پایانی رسید

گرمای هوا و وزش بادهای شدید همچنان میهمان خراسان جنوبی

122 دانش‌آموز خراسان رضوی به مرحله کشوری جشنواره نوجوان خوارزمی راه یافتند

هوای سالم مشهد در 27 تیرماه، پس از سه روز پیاپی آلودگی

ماندگاری هوای گرم تا پایان هفته آینده در خراسان رضوی

افزایش 19 هزار تنی فرآوری محصولات خراسان جنوبی

یک کشته در حادثه رانندگی محور بایگ - تربت حیدریه

تداوم ناپایداری‌های جوی و دریایی در استان

اختصاص 62 میلیارد تومان برای توسعه راز و جرگلان

تشییع پدر شهید قاضی زاده هاشمی در فریمان

آسمانی شدن پدر شهید غلامرضا جوکار در قائن

راهیابی وزنه بردار مشهدی به اردوی تیم ملی پاراوزنه برداری

لزوم بازنگری در ساختار سازمانی مشهد، با جمعیتی معادل 22 استان کشور

کلنگ‌زنی آموزشگاه شش‌کلاسه در خواف با مشارکت خیر نیک‌اندیش

افتتاح واحد فرآوری پسته در بردسکن با 13 میلیارد تومان هزینه

لزوم بازنگری در ساختار سازمانی شهر مشهد، با جمعیتی معادل بیش از 22 استان کشور

صدور 550 مجوز برای آزمون استخدامی و اداری در خراسان رضوی

بازدیداز محل برگزاری مصاحبه آزمون استخدامی فرمانداری‌ها و بخشداری‌های استان

فرآیند جذب 150 نیروی جدید در فرمانداری‌ها و بخشداری‌های در حال پیگیری است

پیکر پاک پدر شهید خادمی با حضور مدیر کل بنیاد مازندران در کیاسر ساری تشییع شد

🎬 تسهیل روند خروج اموال اتباع غیرمجاز افغانستانی از مرز ماهیرود

تربت‌جام گنجینه پنهان معماری ایرانی

ناکارآمدی یک الگو برای رفع مشکلات همه روستا‌ها

پدر شهید سید حمید قاضی زاده هاشمی به فرزندش پیوست

استقرار سامانه ضد تگرگ، راهی برای کاهش خسارت کشاورزان

نشست رئیس اپراتور تلفن همراه کیش و مدیر مخابرات استان هرمزگان

خراسان جنوبی/بسیج پای کار امنیت مردم

شهید مهدی زیبا نماد رشادت نسل جوان و اقتدار ملی ایران