پیام خراسان - ad / در یکی از مهم‌ترین تحولات اقتصادی سال جاری، قیمت جهانی طلا برای نخستین بار در تاریخ به رقم بی‌سابقه 3448 دلار به ازای هر اونس رسید. این رقم نه‌تنها مرز روانی 3400 دلار را شکست، بلکه نمادی از تغییر بنیادین در رفتار سرمایه‌گذاران جهانی در برابر بی‌ثباتی اقتصادی، سیاسی و مالی است. این رکورد تاریخی، محصول ترکیبی پیچیده از عوامل کلان اقتصادی، تحولات ژئوپولیتیک، سیاست‌های پولی بانک‌های مرکزی و تغییر در رفتار بازارهای مالی است. در این مقاله، به بررسی دقیق و جامع این عوامل و تأثیرات آنها بر قیمت طلا می‌پردازیم.
1. ضعف شاخص دلار آمریکا و تأثیر آن بر قیمت طلا
یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر در صعود طلا، کاهش ارزش دلار آمریکا است. دلار به عنوان ارز جهانی و پایه اصلی در معاملات بین‌المللی عمل می‌کند، اما در ماه‌های اخیر، شاخص دلار (DXY) کاهش قابل توجهی را تجربه کرد. این شاخص که عملکرد دلار در برابر سبدی از ارزهای اصلی جهانی را نشان می‌دهد، در برخی هفته‌ها به پایین‌ترین سطوح چند ماه اخیر رسید.
کاهش ارزش دلار به این معناست که طلا که به دلار قیمت‌گذاری می‌شود، برای خریداران خارجی ارزان‌تر می‌شود. این امر باعث افزایش تقاضای بین‌المللی برای طلا می‌گردد. علاوه بر این، نگرانی‌های سیاسی درباره استقلال فدرال رزرو و دخالت‌های احتمالی دولت در تصمیم‌گیری‌های پولی، اعتماد به دلار را تضعیف کرده است.
2. انتظارات کاهش نرخ بهره و جذابیت طلا در محیط کم‌بازدهی
سیاست‌های پولی بانک‌های مرکزی، به ویژه فدرال رزرو آمریکا، همواره تأثیر مستقیمی بر قیمت امروز طلا داشته‌اند. در سال‌های گذشته، فدرال رزرو نرخ بهره را به بالاترین سطوح چند دهه رساند. اما در ماه‌های اخیر، شاخص‌های اقتصادی نشان داده‌اند که اقتصاد آمریکا در حال کند شدن است و تورم به تدریج کاهش یافته است. این امر باعث شده است که انتظارات کاهش نرخ بهره در سه‌ماهه‌های آینده تقویت شود.
کاهش نرخ بهره به دو دلیل بر قیمت طلا تأثیر مثبت می‌گذارد:
هزینه فرصت نگهداری طلا کاهش می‌یابد.
افزایش عرضه پول و تضعیف ارزش دلار، تقاضا برای طلا را بیشتر می‌کند.
3. تورم بالا و نقش طلا به عنوان پناهگاه ارزش
طلا همواره به عنوان پناهگاه ارزش در مقابل تورم شناخته شده است. در دوره‌هایی که قدرت خرید پول کاهش می‌یابد، سرمایه‌گذاران به دنبال دارایی‌هایی می‌گردند که ارزش خود را حفظ کنند.
بسیاری از اقتصادهای بزرگ جهان با تورم پایدار و بالا مواجه شدند. به عنوان مثال، تورم در منطقه یورو حول 2.8 درصد و در برخی کشورهای در حال توسعه بالای 10 درصد است. این امر باعث افزایش تقاضا برای خرید طلا به عنوان ابزاری برای حفاظت از سرمایه شده است.
4. خریدهای بی‌سابقه بانک‌های مرکزی جهان
یکی از مهم‌ترین عوامل ساختاری در رشد قیمت طلا، خرید گسترده طلا توسط بانک‌های مرکزی است. طی سال‌های اخیر، بانک‌های مرکزی کشورهای مختلف، به ویژه کشورهای نوظهور، به طور سیستماتیک به افزایش ذخایر طلای خود پرداخته‌اند.
بر اساس گزارش صندوق بین‌المللی پول، چین، روسیه، ترکیه، هند و عربستان در سال جاری بیشترین خریدهای طلا را داشته‌اند. خریدهای دولتی بلندمدت و پایدار، پایه‌ای محکم برای قیمت طلا ایجاد کرده و اطمینان داده است که تقاضا برای طلا در آینده نیز ادامه خواهد داشت.
5. تنش‌های ژئوپولیتیک و تقاضا برای دارایی‌های امن
بی‌ثباتی‌های سیاسی و نظامی در سطح جهانی، همواره نقش مهمی در حرکت قیمت طلا داشته است. بحران اوکراین، تنش‌های خاورمیانه، رقابت چین و آمریکا، و نگرانی از جنگ‌های تجاری جدید، همه موجب افزایش تقاضا برای دارایی‌های امن مانند طلا شده‌اند.
طلا به عنوان یک دارایی فیزیکی، غیرسیاسی و قابل حمل، همواره در صدر گزینه‌های سرمایه‌گذاران در دوران بحران قرار گرفته است.
6. افزایش تقاضای سرمایه‌گذاران نهادی و خرد
در کنار عوامل کلان، تقاضای سرمایه‌گذاران خرد و نهادی نیز نقش مهمی در صعود قیمت طلا داشته است. در سال جاری، صندوق‌های قابل معامله طلا (ETFها) مانند SPDR Gold Trust و iShares Gold Trust شاهد ورود گسترده سرمایه بوده‌اند.
همچنین، در کشورهایی مانند هند، چین و ایران، خرید سکه و شمش طلا به دلیل نگرانی از تورم و نوسان ارزهای ملی افزایش یافته است. این تقاضا فشار مضاعفی بر قیمت‌های جهانی وارد کرده است.
جمع‌بندی و چشم‌انداز آینده
رسیدن قیمت جهانی انس طلا به رکورد تاریخی 3448 دلار محصول ترکیبی از عوامل زیر است:
کاهش ارزش دلار آمریکا و افزایش تقاضای بین‌المللی
انتظارات کاهش نرخ بهره توسط فدرال رزرو
تورم پایدار و نگرانی از کاهش ارزش پول ملی
خریدهای گسترده بانک‌های مرکزی
تنش‌های ژئوپولیتیک
افزایش تقاضای سرمایه‌گذاران نهادی و خرد
این عوامل طلا را به یکی از جذاب‌ترین و امن‌ترین دارایی‌های جهانی تبدیل کرده‌اند. بسیاری از تحلیلگران معتقدند که در صورت تداوم شرایط کنونی — کاهش نرخ بهره، تشدید تنش‌های سیاسی یا ادامه تورم — مسیر صعودی طلا همچنان ادامه خواهد داشت و احتمال رسیدن به قیمت‌های 3800 تا 4000 دلار نیز وجود دارد.
در نهایت، صعود تاریخی طلا تنها یک پدیده قیمتی نیست، بلکه نمادی از تغییر در ساختار اعتماد جهانی به ارزهای ملی و سیستم‌های مالی فعلی است. در چنین شرایطی، طلا نه تنها یک فلز گرانبها، بلکه نمادی از امنیت، ثبات و اعتماد در دنیای پرتلاطم اقتصادی است.
منبع: Financial Times