پیام خراسان - ایرنا / پیشرفت‌های چشمگیر خراسان‌شمالی در حوزه پژوهش‌های سلامت و پزشکی نشان می‌دهد این استان نه تنها در تولید علم بلکه در تبدیل ایده‌ها به فناوری‌های کاربردی پیشگام است و از افزایش تعداد مقالات بین‌المللی گرفته تا موفقیت در جشنواره‌های فناوری، همه گواه این است که دیار فرهنگ‌ها به کانونی برای نوآوری و شکوفایی در سلامت کشور تبدیل شده است.
گسترش فناوری‌های سلامت و اهمیت آن در بهبود مشکلات مراقبت های بهداشتی، امروزه یک واقعیت غیر قابل انکار است و بسیاری از کشورها مطالعات گسترده ای در این بخش انجام می دهند.
بازار
کشور ما نیز سعی کرده از این قافله فناوری با محوریت سلامت عقب نماند و اکنون در نمودار سازمانی بسیاری از دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور معاونتی با عنوان تحقیقات و فناوری تعریف شده تا به طور ویژه در حوزه فناوری سلامت با بهره گیری از ظرفیت های علمی پژوهشگران، اساتید و نخبگان فعالیت کند.
معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی از سال 1387 به شکل مدیریت فعالیت خود را آغاز کرد و در سال 1391 با ساختار تشکیلاتی رسمی به معاونت ارتقا یافت.
پس از آن اقدام به تاسیس چهار مرکز تحقیقاتی و شروع فعالیت‌های پژوهشی کرد و این معاونت با بهره‌گیری از اعضای هیات علمی و تربیت دانشجویان در راستای نیازهای جامعه فعالیت می‌کند و سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی، نظارت و ارزشیابی برنامه‌های پژوهشی و فناوری‌های نوین را بر عهده دارد.
بررسی عملکرد این معاونت نشان می دهد که خراسان شمالی پیشتازانه در مسیر پژوهش و فناوری سلامت حرکت کرده و تحرکاتی امیدبخشی داشته است.
رهاوردهای بخش پژوهش
رشد کمی مقالات
عملکرد پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی در سال‌های اخیر شاهد روندی قابل توجه و رو به رشد بوده است که این رشد نه تنها در کمیت مقالات منتشر شده بلکه در کیفیت علمی و تأثیرگذاری آنها نیز به خوبی قابل مشاهده است.
تعداد مقالات این دانشگاه در نشریات بین‌المللی از 248 مقاله در سال 1402 به 309 مقاله در سال 1403 افزایش یافته است
آمارهای ارایه شده نشان می‌دهد که تعداد مقالات این دانشگاه در نشریات بین‌المللی از 248 مقاله در سال 1402 به 309 مقاله در سال 1403 افزایش یافته است که این رشد 6.24 درصدی نمایانگر تعهد و تلاش مستمر اعضای هیات علمی و پژوهشگران این دانشگاه برای ارتقای سطح علمی و بین‌المللی پژوهش‌های سلامت محور است.
از سوی دیگر شاخص کیفیت پژوهش‌ها که با تعداد استنادات به مقالات سنجیده می‌شود، گواه دیگری بر ارتقای کیفی فعالیت‌های تحقیقاتی دانشگاه است.
تعداد استنادات به مقالات دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی در سال 1403 بالغ بر 6 هزار و 596 مورد بوده که در مقایسه با پنج هزار و 218 استناد در سال 1402، رشد 4.26 درصدی را نشان می‌دهد.
این افزایش استنادها، نشان‌دهنده تاثیرگذاری بیشتر و توجه علمی جامعه جهانی به پژوهش‌های تولید شده در این دانشگاه است.
رشد کیفی مقالات
افزون بر این، دانشگاه با افزایش مداوم تعداد مقالات منتشر شده در مجلات معتبر بین‌المللی به ویژه آن دسته از نشریاتی که در فهرست‌های معتبر جهانی نمایه می‌شوند، توانسته است جایگاه خود را به عنوان یک مرکز پیشرو در پژوهش‌های سلامت محور تثبیت کند.
تعداد استنادات به مقالات دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی رشد 4.26 درصدی را نشان می‌دهد
این روند به ویژه در شرایطی که فناوری‌های نوین و رویکردهای بین‌رشته‌ای در علوم پزشکی بیش از پیش اهمیت یافته‌اند، نشان‌دهنده توانمندی دانشگاه در پاسخگویی به نیازهای جامعه و ارتقای سطح سلامت مردم منطقه است.
در مجموع، داده‌های آماری موجود گواهی بر این است که دانشگاه علوم پزشکی خراسان‌شمالی نه تنها در تولید دانش و نوآوری‌های علمی پیشتاز است بلکه با توجه به رشد مستمر کیفی و کمی پژوهش‌ها، نقش مهمی در توسعه علمی و فناوری سلامت در کشور ایفا می‌کند.
این روند امیدبخش می‌تواند زمینه‌ساز افزایش همکاری‌های بین‌المللی، جذب سرمایه‌گذاری‌های پژوهشی و تقویت زیرساخت‌های علمی در آینده نزدیک باشد.
رشد شاخص هرش (H-index)
شاخص هرش (H-index) از معیارهای معتبر و شناخته‌شده برای سنجش تاثیر و عملکرد علمی پژوهشگران و موسسات تحقیقاتی است.
این شاخص بر مبنای ترکیبی از تعداد مقالات منتشر شده و میزان ارجاعات به آن مقالات محاسبه می‌شود و به‌عنوان معیاری کلیدی در ارزیابی اعتبار علمی پژوهش‌ها در حوزه‌های مختلف به کار می‌رود.
شاخص هرش دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی با افزایش 3.14 درصدی در سال 1403 به عدد 64 رسید.
در ارزیابی عملکرد دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی نیز شاخص هرش نشان‌دهنده روند رو به رشد و تاثیرگذاری رویدادهای علمی این دانشگاه است.
این شاخص در سال 1403 به عدد 64 رسید که نسبت به مقدار 56 در سال 1402، افزایشی معادل 3.14 درصد را نشان می‌دهد؛ این رشد حاکی از بهبود کیفی و کمی فعالیت‌های پژوهشی و افزایش تاثیرگذاری علمی دانشگاه در سطح ملی و بین‌المللی است.
علاوه بر شاخص هرش کلی، شاخص هرش پنج ساله (H5-index) نیز برای سنجش عملکرد کیفی استنادات متاخر به کار می‌رود.
این شاخص تنها استنادات پنج سال اخیر را مدنظر قرار می‌دهد و معیار مناسبی برای ارزیابی پویایی و به‌روزرسانی دانش تولیدشده محسوب می‌شود.
دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی در این شاخص نیز عملکرد مثبتی داشته و نشان داده که پژوهش‌های اخیر آن از جایگاه مناسبی در جامعه علمی برخوردار است.
تعداد مقالات نویسنده اول
تعداد مقالاتی که اعضای هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی در سال 1403 به عنوان نویسنده اول در نشریات علمی منتشر کرده‌اند، به 57 مورد رسیده است و این رقم نسبت به سال قبل که تعداد این مقالات 39 مورد بوده، نشان‌دهنده رشد قابل توجه 2.46 درصدی است.
افزایش تعداد مقالاتی که اعضای هیات علمی به عنوان نویسنده اول در آنها معرفی شده‌اند، بیانگر نقش فعال و برجسته این پژوهشگران در تولید دانش و هدایت پروژه‌های تحقیقاتی است.
تعداد مقالات با نویسندگی اول اعضای هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی در سال 1403 با رشد 2.46 درصدی به 57 مقاله رسید
نویسندگی اول به عنوان نماد مسوولیت اصلی و رهبری در پژوهش، اهمیت ویژه‌ای در حوزه‌های علمی دارد. این موقعیت نشان می‌دهد که پژوهشگر نه تنها در انجام کارهای تحقیقاتی مشارکت داشته بلکه مسوولیت مدیریت طرح، نگارش مقاله و هدایت تیم تحقیقاتی را نیز بر عهده گرفته است.
افزایش این تعداد به طور مستقیم به معنای افزایش توانمندی، تعهد و فعالیت پژوهشی اعضای هیات علمی دانشگاه است که در رشد علمی دانشگاه تاثیرگذار بوده است.
تعداد مقالات در مجلات 25 درصد برتر Scopus
رشد چشمگیر تعداد مقالات منتشر شده در مجلات برتر Scopus به عنوان یکی از معتبرترین پایگاه‌های نمایه‌سازی علمی در جهان، نشانه‌ای مهم از بلوغ پژوهشی و ارتقای کیفیت علمی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی است.
این مجلات معمولا معیارهای سختگیرانه‌ای برای پذیرش مقالات دارند که شامل انطباق با استانداردهای روز علمی، نوآوری در موضوعات تحقیقاتی و دقت در روش‌های پژوهشی می‌شود.
افزایش تعداد مقالات دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی در مجلات برتر Scopus نشان‌دهنده ارتقای کیفیت و بلوغ پژوهشی این نهاد است
بنابراین، افزایش تعداد مقالات در این مجلات نشان‌دهنده توانمندی و تعهد بالای اعضای هیات علمی و پژوهشگران دانشگاه در تولید دانش علمی با استانداردهای بین‌المللی است.
بر اساس آمارهای رسمی دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی، این نهاد آموزشی در سال‌های گذشته روندی رو به رشد در انتشار مقالات در مجلات معتبر Scopus داشته است و این روند در سال 1403 نیز ادامه یافته و دانشگاه موفق به افزایش نسبی تعداد مقالات منتشرشده در این پایگاه علمی شده است.
این دستاورد مهم نه تنها نشانگر کیفیت برتر پژوهش‌ها بلکه بازتاب‌دهنده جایگاه روزافزون دانشگاه در عرصه علمی کشور و منطقه است.
رهاوردهای بخش فناوری
حمایت از طرح های فناورانه، اختراعات و تشویق واحدهای فناور در مسیر دانش‌بنیان شدن از دیگر رسالت‌ها و وظایف معاونت تحقیقات و فناوری است.
در همین راستا معاونت تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی خراسان‌شمالی با برگزاری رویدادها و جشنواره‌های فناورانه، برگزاری مستمر جلسات مرکز رشد، انعقاد قرارداد عاملیت با نهادها و سازمان‌های مختلف برای حمایت از واحدهای فناور و طرح‌های فناورانه، معرفی واحدهای فناور برای دریافت تسهیلات، استفاده از شرکت‌های شتاب‌دهنده برای حمایت و منتورینگ واحدهای فناور به حمایت از آثار، ایده‌ها، اختراعات و محصولات نوآورانه می‌پردازد.
معاونت تحقیقات و فناوری در بخش تعداد طرح‌های فناوری، عملکرد قابل قبولی ارایه داده است که خلاصه عملکرد این معاونت در بخش فناوری به شرح ذیل است:
تعداد ثبت اختراعات
تعداد اختراعات ثبت شده در دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی در سال 1403 افزایش قابل توجهی را نسبت به 1402 تجربه کرده است.
روند ثبت اختراعات در این معاونت به طور کلی مثبت ارزیابی می شود و امید است با اتخاذ سیاست‌های حمایتی در سال های آتی از شتاب بیشتری نیز برخوردار شود.
| سال | تعداد |
| 1401 | 11 |
| 1402 | 1 |
| 1403 | 9 |
تعداد واحدهای فناور مستقر
افزایش تعداد واحدهای فناور مستقر در مرکز رشد معاونت تحقیقات و فناوری گویای موفقیت تدابیر و سیاست‌های اتخاد شده در خصوص تشویق نوآوران به نظام‌مند نمودن ایده‌ها و محصولات فناوری و حرکت در مسیر دانش‌بنیان شدن است.
معاونت تحقیقات و فناوری با اتخاذ سیاست‌های تشویقی و حمایتی در راستای شکوفایی استعدادهای حوزه علوم پزشکی به ایفای نقش می‌پردازد.
| سال | تعداد |
| 1401 | 14 |
| 1402 | 34 |
| 1403 | 49 |
برگزاری رویدادهای فناورانه
رویدادهای فناورانه در صورت اجرا و برگزاری مناسب، محفلی برای جذب نخبگان و سرمایه‌گذاران و موتور پیشران ایده‌پردازی، نوآوری و اختراع به شمار می‌رود و معاونت تحقیقات و فناوری در همین راستا در سالجاری اقدام به برگزاری جشنواره از «ایده تا ثروت» کرد.
این جشنواره که چهار دوره قبلی آن به شکل استانی برگزار شده بود در پنجمین دوره خود میزبان ایده‌پردازان از سراسر کشور بود و به شکل ملی برگزار شد.
در پنجمین دوره این جشنواره بیش از 531 اثر به دبیرخانه جشنواره ارسال شد که افزایش بیش از 300 درصدی نسبت به دوره گذشته خود داشت.
درخشش در بزرگترین رویداد فناوری غرب آسیا
اینوتکس 2025 بزرگترین رویداد نوآوری و فناوری در کشور و بزرگترین گردهمایی زیست‌بوم نوآوری و فناوری در منطقه جنوب غرب آسیا است.
در این رویداد در بخش پژوهش‌های کاربردی و مساله‌محور (Research Pitch) یکی از پژوهش‌های نوآورانه دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی توانست به عنوان طرح برتر انتخاب و رتبه نخست را کسب کند.
اثر دکتر محمد امین یونسی هروی، دکتر رضا گنجی و دکتر اسماعیل گریوانی با عنوان «طراحی، ساخت و ارزیابی بالینی اسپیسر سیمانی آنتی‌بیوتیک دار شده بر پایه قالب سیلیکونی» برای برطرف کردن عفونت ناشی از تعویض مفصل زانو در این رویداد به عنوان اثر برتر انتخاب شد.
دانشگاه علوم پزشکی خراسان‌شمالی حدود 2 هزار و 500 دانشجو در 17 رشته تحصیلی دارد که در هفت دانشکده آن زیر نظر 192 عضو هیأت علمی تحصیل می‌کنند.