پیام خراسان - ایرنا / مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی با اشاره به وضعیت نامطلوب دو سوم زباله‌گاه‌های فعال استان، از پراکندگی زباله‌ها و نبود پوشش مناسب در برخی مناطق خبر داد.
علی خانی، مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی عنوان کرد: از 25 زباله‌گاه شهری و روستایی فعال در استان، تنها 21 مرکز دارای مجوز زیست محیطی هستند و چهار مرکز فاقد مجوز نیز در طبس، عشق‌آباد، دُرح و ارسک فعالیت می‌کنند.
وی بیان کرد: در برخی نقاط استان، زباله‌ها به صورت پراکنده و بدون پوشش مناسب دفع می‌شود و نبود حصارکشی و نگهبان باعث بروز پدیده زباله‌گردی شده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی گفت: همچنین در برخی مناطق، پوشش‌دهی روزانه زباله به درستی انجام نمی‌شود که این امر باعث پراکندگی زباله‌ها در اطراف می‌شود.
وی با اشاره به اینکه در حوزه تفکیک زباله در مبدأ اقداماتی انجام شده است که کافی نیست، عنوان کرد: در خصوص تفکیک در مقصد نیز دستگاه تفکیک در سایت زباله‌گاه مستقر شده که در آخرین بازدید که صورت گرفته واگذاری آن به پیمانکار در حال انجام بود.
بازار ![]()
خانی بیان کرد: راه‌اندازی کارخانه کمپوست هم در طرح مدیریت شهری در نظر گرفته شده که تاکنون اجرایی نشده است.
وی ادامه داد: در زمینه پسماندهای پزشکی نیز با وجود همکاری بیمارستان‌ها با شهرداری برای بی‌خطرسازی پسماندهای عفونی، تنها یک بیمارستان در استان فاقد سیستم مناسب مدیریت پسماند است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی با بیان اینکه ضایعات کشتارگاه‌ها نیازمند نظارت جدی‌تر هستند، عنوان کرد: پیگیری‌هایی برای انتقال پسماندهای صنعتی ویژه استان به سایت زباله‌گاه شهرستان بجستان صورت گرفته است، چرا که در خراسان جنوبی سایت مناسبی برای این نوع زباله‌ها وجود ندارد.
وی با ارائه گزارشی از عملکرد دبیرخانه کارگروه مدیریت پسماند تصریح کرد: از سال 1384 که قانون مدیریت پسماند ابلاغ شد، قوانین و ضوابط لازم تدوین و ابلاغ شده، اما مشکل اصلی در اجرای صحیح و نظارت مستمر بر این قوانین است.
اعتبارات و تجهیزات ناکافی، مانع اجرای طرح‌های جامع پسماند
خانی ادامه داد: ناکافی بودن اعتبارات و تجهیزات، گستردگی مساحت استان، پراکندگی جمعیت و نبود برنامه اجرایی تخصصی در وزارتخانه‌های مسئول از عوامل اصلی عدم تحقق مدیریت اصولی پسماند در استان است.
وی به ضرورت مکان‌یابی مناسب محل دفع پسماندهای عادی اشاره و تصریح کرد: بر اساس ماده چهار آیین‌نامه اجرایی قانون مدیریت پسماند، مراکز استان‌ها باید تا سال 1390 و شهرها و روستاها تا پایان 1392 برنامه تفکیک از مبدأ را اجرا می‌کردند، اما هنوز این مصوبه در بیشتر نقاط کشور از جمله خراسان جنوبی اجرایی نشده است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی گفت: در اواخر سال 1403، شیوه‌نامه اجرایی نحوه ساماندهی و واگذاری عملیات پسماند به اشخاص حقیقی و حقوقی از سوی وزیر کشور به استانداران ابلاغ شده که اجرای آن می‌تواند بسیاری از مشکلات اجتماعی، اقتصادی، امنیتی، زیست‌محیطی و بهداشتی مرتبط با پسماندهای عادی را رفع کند.
وی افزود: این شیوه‌نامه در کارگروه مدیریت پسماند استان نیز مطرح و مقرر شده است شهرداران اجرای آن را در دستور کار خود قرار دهند.
خانی به معضل کیسه‌های پلاستیکی رهاشده در طبیعت اشاره و اظهار کرد: با توجه به زمان طولانی تجزیه پلاستیک‌ها، در سال 1401 هیئت دولت آیین‌نامه‌ای برای کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی تصویب کرده که دستگاه‌های اجرایی مسئول، به‌ویژه وزارت صنعت، معدن و تجارت، موظف به پیگیری و اجرای این مصوبه هستند.
وی ادامه داد: بخشداری‌ها با همکاری وزارت راه و شهرسازی نیز باید اقدامات لازم برای پاکسازی مسیرهای جاده‌ای از زباله‌های پلاستیکی را انجام دهند.
خراسان جنوبی پایلوت مشارکت اجتماعی در مدیریت پسماند
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی به پنج طرح جامع مدیریت پسماند مصوب کشوری اشاره کرد که اکنون در سطح استان در حال اجرا هستند و گفت: یک طرح مربوط به شهرستان سرایان نیز به‌صورت مستقل در سطح استانی تصویب شده که در مرحله اصلاح نهایی قرار دارد. علاوه بر آن، سه طرح دیگر در مرحله تصویب استانی و پنج طرح نیز در مراحل قرارداد و یا بازنگری قرار دارند.
وی در ادامه مرکز دفن زباله بیرجند را به عنوان سایتی با بیشترین حجم ورودی زباله در استان معرفی کرد و افزود: وضعیت این سایت در جایگاه مناسبی ارزیابی شده است و همچنین، سایت پردازش پسماند در مرکز استان همچنان در مرحله واگذاری به پیمانکار قرار دارد.
خانی از جمله اقدامات شاخص اداره‌کل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی به عنوان ناظر اجرای قانون مدیریت پسماند طی سال‌های اخیر را برگزاری مستمر کارگروه‌های تخصصی در سطح استان و پایش وضعیت سایت‌های دفن و پردازش پسماند عنوان کرد.
وی با تأکید بر اینکه یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت در مدیریت پسماند از مبدأ، مشارکت مردم است، ادامه داد: در سال جاری، استان خراسان جنوبی به‌عنوان پایلوت کشوری در حوزه مشارکت اجتماعی برای حفاظت از محیط زیست انتخاب شده و تمرکز اصلی آن نیز بر آموزش مدیریت پسماند خواهد بود.
مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان جنوبی بیان کرد: در 29 نقطه روستایی و 18 نقطه شهری، برنامه‌های آموزشی برای افزایش آگاهی عمومی در حال اجراست که نیازمند همکاری دهیاری‌ها، شهرداری‌ها و سایر نهادها است.
وی با بیان اینکه برآورد سالانه تولید پسماند صنعتی در خراسان جنوبی حدود 11 هزار تن است، افزود: هم‌اکنون بخشی از واحدهای صنعتی در شهرک صنعتی بیرجند، زباله‌های خود را به شکل غیرمجاز در بالادست اراضی رها می‌کنند و اگرچه محل موقتی برای تخلیه پسماندها تعیین شده، اما هنوز تغییر قطعی اراضی انجام نشده و تخلفات در این بخش ادامه دارد.
خانی بر اجرایی شدن شیوه‌نامه ساماندهی پسماندها، تأمین اعتبارات برای طرح‌های جامع، انتقال پسماندهای صنعتی به مراکز مجاز، مدیریت صحیح پسماندهای بیمارستانی و کشتارگاهی، کاهش مصرف پلاستیک و پاکسازی مناطق آلوده تأکید کرد.